SA ATONG pagdalikyat sa Police Station 6 (PS6) sa Puerto ning dakbayan maoy nakatawag sa akong atensyon ang usa ka sawa (python) nga nahimutang sa usa ka hawla nga gigama sa kahoy ug screen.
Ang maong hawla dunay duha ka andana ug naa sa ibabaw nga bahin ang nagluko nga sawa ug sa ubos nga andana adunay tubig alang imnan ingon man kaliguan sa maong sawa.
Gamay pa lang ang maong sawa apan ang katas-on niini klaro nga dili gyud makatul-id ang tibuok lawas gawas lang kon ang ulo naa sa taas nga andana samtang ang ikog magbitay sa ubos nga andana.
Kini base sa aktwal nga obserbasyon, dunay taho nga ang maongnsawa gi-turnover lamang kini sa PS6 sa mga tawo nga gikan sa bukid niadtong bulan sa Pebrero ning tuig.
Ang hepe sa PS6 nga si Police Senior Insp. Lornel Binatlao Ochate posible wala siya nasayod nga gidili kini kay taod-taod na kining maong sawa ug wala nila gi-turn over sa hingtungdang ahensya.
Sa Paghinabi sa SuperBalita kang Roel Dagonoy, ang Ecosystem Management Specialist sa Protection Areas and Wildlife Bureau-Northern Mindanao (PAWB-10) siya niingon nga dunay kalapasan nga nahimo ang kapolisan niini.
Gibutyag ni Dagonoy nga ang sawa usa ka threatened specie ug ang mohupot niini nakalapas sa Republic Act no. 9147 o “Wildlife Act.”
Gipasabot ni Dagonoy nga ang pagbuhi ug sawa nga wala miagi ug legal nga pamaagi usa ka kalapasan sa Section 27, paragraph D diin ang maong balaod nag-ingon nga adunay multa nga usa ka bulan ngadto sa unom ka bulan nga pagkapriso ug pabayaron ug P5 mil ngadto sa P50 mil.
Hinuon magdepende kini sa category sa proteksyon sa mga kalasangon nga mananap tungod aduna pod silay gitawag nga ‘extinct’ katong mga nawala na, ‘critically endangered’ katong hapit napod mawala sama sa atong Philippine Eagle, ‘endangered specie’ atong mga buaya, ‘vulnerable’ katong dali ra kayo gakasakitan nga mga mananap sama sa atong mga baboy ihalas gani dunay gapamaligya niini sa mga ngilit nga lugar, ug sunod kining mga ‘threatened specie’ sama sa mga sawa nga nagkinahanglan sa mga proteksyon nga dapat matagaan sila ug maayo pod nga panginabuhi nga hiyang sa ilang naandan nga pinuy-anan.
Usa ka protocol ang pagtaho gilayon ngadto sa buhatan sa PAWB ang mga konsern kabahin niini kay sila ang gitahasan sa Departernt of Environment and Natural Resources (DENR) sa pag-atiman sa atong mga mananap.
Dunay mga mananap nga makita nato sa mga zoo ingon man sa mga park apan nahisubay kini sa ilang pagtugot subay sa legal nga proseso ug ila pod nga giparehistro ang maong lugar.
Aduna pod mga samaran nga mga mananap nga ipaubos ug pagpanambal sa mga accredited pod nila nga mga rescue center para pagsalba sa kinabuhi sa mga mananap ayha kini desisyonan nga ibalik pa ba sa lasang o kon ipabilin na lang kini sa pag-atiman sa ilang mga conservation area. (Maricel P. Pamisa, CAP College Intern)