USA sa mga nabantog nga barangay sa dakbayan sa Sugbo ug inila isip palitanan sa mga isda ang Barangay Pasil. Sukwahi sa kagamay sa lugar apan dumugon kini sa mga tawo nunot sa kaduol sa lokasyon niini.
Ang mga Pasilanon naila sa ilang katakos ug kakugi sa pagdigamo. Masaksihan usab ang matag eskina sa dapit ang makagutom ug makalaway nga lainlaing putahi sa pagkaon nga gipamaligya.
Lainlaing tinuwa ang imong matilawan kon ang imong sayong kabuntagon paresan sa paghigop sa init nga espesyal tinuwa sa Esmer Carenderia nga anaa sa Flores Street.
Ang dakong hagit sa Esmer Carenderia ngadto sa ilang mga kustomer mao ang “way bayad kon di ka panington” sa ilang putahi nga nagkantidad og P60, pahibawo sa unom ka tuig nga tindero nga si Ramil Martinez. Ang ilang carenderia mao ang giingong dumugon sa mga tawo nga moabot kinig kapin sa 200 ka kustomer matag sayo sa buntag.
Ilang giluto ang isda sa dako nga kaha apan human nimog kaon sinaw na ang sudlanan. Nagpamatuod kini nga nakagusto ang mga kustomer sa ilang putahi ug kon unsa kalami ang espesyal tinuwa.
Nilungtad nag 50 ka tuig ang carenderia nga gipanag-iya ni Teresita Garcia. Nakat-onan ni Garcia ang pagluto niini gikan sa iyang mga apohan.
Kaniadto, ang matag silbi nila sa tinuwa nikantidad nig 25 sentabos diin tartanilya pa ang gisakyan sa ilang mga kustomer apan P60 na karon unya mag-kotse na ang mga mokaon sa ilang carenderia.
Ang katambok sa unod sa isda sama sa Mamsa, Tasik, Bogapo ug Soli, kalami sa timpla ug gidaghanon sa kamatis maoy hinungdan nga ang mga tawo nagbalikbalik sa Esmer Carenderia.
May laing putahi usab ang gidagsa sa Pasil nga mao ang init nga Linarang nga nag-aso aso sa mga dagkong kaha. Lab-as nga isda, lamas nga gigisa, dugangan og Taosio ug mangga nga makapadugang sa kalami sa timpla mao ang usa sa pamaagi ni Alma Dano kon ngano ang iyang Linarang duawon matag alas 12:00 ngadto sa alas 4:00 sa hapon.
Ang mga isda sama sa Rompi, Bakasi, Ubod ug uban pa nga pwede larangon nagkantidad kinig P40 ngadto sa P60 ug di ka magmahay kon makatilaw ka niining “originally made” sa Pasil.
Matod sa usa sa ilang mga suki nga si Paz Quizon nga nagpuyo kini kapin 70 katuig sa Pasil nga, “lami gyud ang Linarang sa Pasil ug di gyud ka makamahay.” Di kini ordinaryo nga putahi kon itandi sa uban nga sinabawan nga isda gumikan kay abunda kini sa lamas nga mao ang nagdala sa lami ug aslomaslom usab ang timpla niini. Mas molami pa kini kon mais ang imong ipares sa init nga sabaw.
Kon ikaw usa ka mahiligon sa pagkaon apan nagdaginot ka sa imong kuwarta haom kaayo nimo ang Tuslob Buwa sa Pasil.
Gitawag kining “Tubag sa Gutom, Tambal sa Gutom” gumikan sa ka barato niini nga sa sa imong P3 matag puso igo na kaayo ug segurado nga matagbaw naka niini.
Sama ni Malou Barok sa Sawang Calero nahimo na niyang suki ang Clifford Tuslob Buwa gumikan nga ang iyang anak magpangita niini matag human sa iyang klase. Bisan si Malou usa usab ka kanhi tigbaligyaay og tuslob buwa apan nakauyon usab siya sa kalami sa luto sa Clifford Tuslob Buwa.
Kon magtan-aw ka niini adunay posibilidad nga lainan ka gumikan kay lima ngadto sa unom ka mga tawo ang magdungan og tuslob sa usa ka kaha apan kon ikaw moapil sa ilang gimik ug makasugod nag tuslob di na nimo mahibaw-an nga daghan nakag nakaon nga puso.
Ang Tuslob Buwa maoy kasagaran balikan sa mga tinun-an human sa ilang pag-eskwela. Kini nagagikan sa utok sa baboy o bukog sa baboy nga gimantikaan, gilamasan ug gisabwan nga may sagol corn starch ug kon mobuwa na kini iandam na ang puso kay magsugod na ang Tuslob Buwa.
Naglibog ka kon asa ka mopalit og sud-an sa panihapon? Ayaw kabalaka gumikan ang Pasil di lang pag-andam og mga pagkaon alang sa pamahaw ngadto paniudto apan aduna usab silay laing putahi nga alang sa panihapon nga mao ang Sinugbang isda.
Sikat man tuod ang pagsugbag isda sa Sugbo apan ang Pasil gidumog matag alas 4:00 sa hapon ngadto alas 12 sa tungang gabii sa mga kustomer ilabi na sa mga managpares o mga pamilya nga mahiligon mokaon og isda aron paglikay sa high blood.
Ang Edna’s Sugbaan mosugba og dagko, presko ug undanon nga mga til-ugong isda sama sa Bangus, Anduhaw, Tulingan ug uban pa sa barato nga kantidad. Mapalit kini sa kantidad nga P50 kon itandi sa ubang mga sugbaanan.
Gawas pa niini ang saktong pag-abi-abi mao usab ang usa sa ilang puhunan inubanan sa pagsilbi og init nga kan-on ug lab-as nga isda.
Busa kon ikaw buot nga motagamtam ning nagkadaiyang putahi gikan sa buntag, udto, hapon o gabii man, ang kusina sa Pasil andam nga moabi-abi nimo. (Genevieve T. Fernandez, USJ-R MassComm Intern)