SUMALA pa sa mga pasiaw, way tawo nga moangkon nga bati siyag nawong. Sama sa tiguwang nga mosugot nga tawgon og kawatan basta di lang tawgon og manoy. Mao tingali na nga way bisan usa ka tawo nga mibarog ug nangaliyupo sa Kongreso nga magpanday silag balaod nga manalipod sa mga batig nawong.
Si House Speaker Pantaleon Alvarez da ang nakaamgo nga angay panalipdan ang mga batig nawong. Nipasaka siyag balaudnon magprotehir sa mga katungod sa mga batig nawong nga kapikas, ilabi na niadtong gipakaslan lang tungod kay sapian. Gipakaslan tungod sa kuwarta, di gugma.
Si Alvarez maoy nagduso sa House Bill (HB) No. 6027 alang sa “dissolution of marriage,” ang paglibkas sa talikala niadtong mga kaminyuon nga way kalipay. Wa nay daghang kuti-kuti pa, magsabot ang magtiayon, mopirma og petisyon ug igo na lang kining paaprobahan sa hukmanan.
Giduso usab ni Alvarez ang HB No. 6595 mahitungod sa “civil unions,” kon ang balaudnon alang sa same-sex marriage nga nag-ila sa panag-ipon sa lalake ug samang lalake ingon man sa babaye ug samang babaye.
Ang buot niyang mahitabo mao nga sa mga kaso sa “marriage for convenience,” diin ang usa ka tawo nagpakasal ngadto sa usa ka batig nawong tungod sa iyang bahandi, kon wa silay nauyonan nga property regime sa wa pa sila makasal, ang mopatigbabaw mao ang complete separation of property, di absolute community of property.
Sukwahi kini sa probisyon sa Family Code of the Philippines, ang Executive Order 209 nga giluwatan ni kanhi Presidente Corazon Aquino niadtong Hulyo 6, 1987. Ang maong balaod nag-ingon nga kon way “marriage settlement” o “pre-nuptial agreement” nga nagbuwag sa kabtangan sa magtiayon, ang mahitabo di na conjugal property, kon di, absolute community of property.
Unsa man sa yanong pagkasulti kining absolute community of property? Ubos niini, ang tanang kabtangan sa magtiayon nga ilang gidala sa kaminyuon, sa wa pa sila makasal, ug sa sud sa ilang kaminyuon, mahimong matigum sa usa ka estado nga panag-iyahon nilang duha. Sa laktod mga co-owners silang duha. Kon ang asawa dunay P100 unya ang bana dunay P10 milyunes sa ilang pagkaminyo, ang asawa adunay katunga sa P10 milyunes samtang ang bana adunay katunga sa P100.
Apan mahimo lamang kini nilang bahinon o sa klarung pagkasulti, tungaon, kon ang magtiayon mopasaka og petisyon alang sa judicial separation of properties, ilabi na kon dunay kaso sa legal separation o kaha pag-anular sa kaminyuon.
Ubos sa civil union bill, ang kabtangan sa tagsa-tagsa sa magtiayon pabiling managbuwag bisan pa human sa kaminyuon. Apan maayo lang ni niadtong dunay daghang kuwarta ug kabtangan. Ang problema kon unsaon pagtabang niadtong bati pag nawong, wa pa gyuy kuwarta.
(edbarrita@gmail.com)