GISUGDAN na ang unang mga lakang sa pag-usab sa atong gobyerno pinaagi sa pag-usab sa Batakang Balaod. Dunay mga sugyot nga buhaton unta kini sa usa ka Constitutional Convention (Con-con) kansang mga delegado pagapilion sa katawhan alang lang gayud sa maong katuyoan, busa malikayan ang “conflict of interest.”
Ang mga delegado sa Con-Con di man makadagan sa labing unang eleksyon human sa pag-aprobar sa bag-ong constitution. Lahi sa mga sakop sa Kongreso kansang gihuna-hunan mao ang sunod nga eleksyon o ang paglugway sa ilang termino.
Si House Speaker Pantaleon Alvarez nangusog sa usa ka Constitutional Assembly (Con-Ass) kay mao kini ang paagi nga mas menos og gasto. Total, ang mga kongresista pinili man sa matag distrito ug ang mga senador gipili sa mga botante sa tibuok nasod. Ang katawhan hatagan na lang unya sa human na nga bag-ong constitution ug makapadayag sila sa ilang pag-uyon ug pagsupak pinaagi sa usa ka plebisito.
Ang lagda nga atong gisubay sa usa ka demokrasya mao ang gitawag nga consent of the governed. Ang Article II (Declaration of Principles and State Policies), Section 1, 1987 Constitution, nagkanayon, “The Philippines is a democratic and republican State. Sovereignty resides in the people and all government authority emanates from them.”
Mao nga a atubangan sa Cebu Capitol giukit sa dagkong mga titik ang “All government authority emanates from the people.”
Ang tanang gahom sa gobyerno gikan sa katawhan. Apan kinahanglan silang mopili og mga opisyales kay ang katawhan mismo di man makapadagan sa gobyerno. Matod pa ni Walter Lippman, usa ka Amerikanhong political commentator, “They (the people) can elect the government. They can remove it. They can approve or disapprove its performance. But they cannot administer the government. They cannot themselves perform. They cannot normally initiate and propose necessary legislation. A mass cannot govern.”
Ang katawhan mismo mahimong mousab sa gobyerno pinaagi sa people power sama sa nahitabo nga EDSA People Power Revolution sa 1986 nga nagsukad sa kuwestiyonable nga resulta sa snap elections sa Pebrero 7. Apan matawag nato kini nga extra-constitutional kay wa man kini ibutang sa Batakang Balaod.
Sumala pa sa Pebrero 13, 1986 nga pamahayag ni anhing Ricardo Cardinal Vidal, isip pangulo sa Catholic Bishops Conference of the Philippines, “a government does not of itself freely correct the evil it has inflicted on the people then it is our serious moral obligation as a people to make it do so.”
(edbarrita@gmail.com)