Samuel P. Rusiana
Bato, Samboan, Cebu
SI ERNESTO maoy labing adunahan sa lungsod sa Samboan. Minyo siya ug may lima ka anak. Aduna siyay daghang negusyo ug lapad nga kayutaan sinunod niya sa iyang ginikanan. Tungod kay adunahan, hapit tanang materyal nga butang iya nang naangkon. Miabot ang panahon nga nawili siya sa iyang bahandi, labi na nga tiguwang na siya ug daghan ang gibati sa lawas. Nahadlok siya nga usik-usikan ang iyang bahandi sa iyang mga manununod ug mahanaw lang ang tanan niyang hinaguan sa oras nga siya motaliwan.
“Kon mahimo lang nga wala na koy kamatayon!” hangyo ni Ernesto sa Kahitas-an samtang nagluhod ug nag-ampo sulod sa iyang kuwarto.
“Matuman imong gihangyo, pero dili na kini pweding mausab!” matod sa tingog gikan sa Kahitas-an nga mipahimangno kaniya.
“Salamat kaayo!” ni Ernesto nga gibatig kalipay human madungog ang tingog.
Usa ka adlaw samtang nagmaneho sa iyang kotse si Ernesto padulong sa Naga City gibanhigan siya sa duha ka armadong lalake nga nag-motorsiklo. Nabangga ang kotse sa punoan sa akasya diin gitiwasan siya pagpusil saw ala mailhing mga mamumuno. Nawad-an sa panimuot si Ernesto pag-abot sa mi-responding pulis gumikan sa daghang samad pinusilan sa iyang lawas. Gisakay siya sa ambulansiya ug gidala sa ospital.
Nahibulong ang doktor nga mi-opera kaniya kay nabuhi siya bisan milusot ang mga bala sa iyang dughan. “Dakong milagro ang nahitabo kanimo. Angay nga magpasalamat ka sa kahitas-an,” matod ni Doktor Omay.
“Salamat sa ikaduhang kinabuhi,” hinay nga pulong ni Ernesto. “Tinuod diay nga wala na koy kamatayon!”
Tulin nga miligid ang panahon. Tigulang na si Ernesto pero kusog gihapon mokaon bisan unsang klase sa pagkaon. “Hinay-hinay lang, basin ma-hayblad ka,” pahimangno sa iyang asawa.
“Tiguwang na bitaw ko,” ni Ernesto nga nagsalig kay wala siyay kamatayon.
Milabay ang mga katuigan. Namatay ang iyang asawa ug mitaliwan sa dayon ang tanan niyang anak. Apan nagpabilin nga buhi si Ernesto. Misamot kadaghan ang iyang mga apo. Siya na lang ang nagpabiling buhi sa iyang mga katalirungan.
Sa ika-150 nga tuig nga sumad sa adlaw niyang natawhan daghang mga bisita ang nanambong. Mibilib sila kang Ernesto kay talagsaon lang ang tawo nga makaabot sa maong pangedaron. Unya miabot ang panahon nga kanunay na siyang masakit gumikan sa katigulangon.
“Dili kaha ka ma-oberdos sa tambal tungod sa kadaghan nimog sakit?” matod sa doktor nga naglibog sa kahimtang ni Ernesto.
“Ayaw kabalaka kay ang kahitas-an nasayod kon asa kutob atong kinabuhi,” ni Ernesto.
Tungod kay walay kamatayon, ang lawas ni Ernesto ang nag-antos. Sa iyang katigulangon dili na siya makabarog. Naniwang iyang lawas ug kanunay naglingkod sa ‘wheelchair.’
“Lo, taas lagi kaayo imong kinabuhi! May anting-anting ka?” ni Balaw nga iyang apo sa tuhod. “Hehehe! Ayaw pagsaba kay ikaw ang akong hatagan ini kon mawala na ko sa kalibutan,” ni Ernesto nga nahimuot.
USA ka higayon nagmiting ang mga apo ni Ernesto. Nagkahiusa sila nga mangayo og opinion sa doktor kon puwede ang ‘mercy killing’ aron makapahulay na ang ilang Lolo, kay naluoy na silang magtan-aw nga nag-antos sa iyang kahimtang. Gisakitan si Ernesto nga naminaw. Nagmahay siya. Kon wala lang unta siya mohangyo sa kahitas-an nga dili mamatay!
Samtang nag-inusara si Ernesto sa iyang lawak midupa siya atubangan sa altar ug nagpakiluoy nga mihangyo sa Kahitas-an, “Diyos ko, pasayloa ko sa akong gibuhat! Gusto na ko nga mamatay!” (Katapusan)