Albor: Sa gubat walay mananaog, pulos biktima

GILAOMAN unta nga maoy makahilot sa kasungian tali sa Pilipinas ug China ang desisyon sa United Nations (UN) Arbitral Tribunal pabor sa interes sa Pilipinas nga gibasi sa kalibotanong balaod sa kadagatan. Ang UN gipalig-on sa Okt. 24, 1945 nga gilangkoban sa 193 ka mga nasod. Tensyon gihapon kay wala ilha o tahora sa China ang gipakanaog nga hukom. Ang West Phil. Sea nga teritoryo sa Pilipinas giangkon sa China ang dakong pahat niini ubos sa katarongan nga sakop sa South China Sea. Gani ang China nagtukod og airport ug dunay military exercise ang Chinese Navy. Samtang ang US nga kaalyado sa Pilipinas mipalig-on sa naval fleet aron maagian sa mga barko gikan sa laing kanasoran. Apan makatabang ba sa ekonomiya ang kagubot kay sa gubat ra ba walay mananaog polos biktima. Si Pres. Rodrigo Duterte nga motahod sa relasyon sa ubang nasod ug mahigugmaon sa kalinaw buot mosubay og independente nga agianan pagsulbad sa kabangian. Kay mabahin man gani ang unod sa talisay, boging nga sinanggian ug isda nga binalingan. Ang inilogay sa utlanan usa lamang sa problema sa atong nasod. Anaa pa ang dugang suliran sama sa drugas, krimen,, kurapsyon ug mga rebelding CPP-NPA-NDF, MILF, MNLF, BIFF, JIM, Abu Sayaff ug international terrorists Jimaah Islamiah, Al Qaeda ug ISIS.

Malaysia ug Vietnam nag-ilog sa Spratlys. Pilipinas, China ug Taiwan nag-ilog sa West Phil. Sea o Ayungin Shoal. Pilipinas, Indonesia, Brunei ug Malaysia nag-ilog sa Sabah. Tokyo, Japan ug Beijing China nag-ilog sa gamayng isla sa Senkaku o Diaoyu sa East China Sea. Pilipinas ug Indonesia polos moangkon sa Celebes ug Phil. Seas. Russia sa tinguhang pag-ilog sa Kremia Peninsula gikan sa Ukraine. Vietnam ug China nag-ilog sa Paracel Islands sa South China Sea. Adolf Hitler sa Nazi, Germany giangkon ang tipik sa Chzechoslovakia.

Palisiya nga dili patas, inilogay sa teritor­yo, kadawo sa gahom, kahangol sa bahandi ug kahi­tal sa personal nga interes maoy hinungdan sa kagu­bot, kaguliyang ug gubat. Sama sa World War I – Allies batok Central Powers sa 1914-1918. World War II – Pilipinas batok Hapon sa 1942-1945. Indochina War – Vietnam batok France sa 1946-1954. Vietnam War – North Vietnam batok South Vietnam sa 1955-1975. Iran-Iraq War sa 1980-1988. Persian Golf War sa 1990-1991. Iran-Israel War nga nagpadayon. Diplomati­kanhong panagsabot maoy makasulbad sa miturok nga tensyon. (csa_1156@yahoo.com/0905-250-4643)