“AT KARIN ya king kawakasan ding aldo,
milyaring i Kain migdala yang daun na kang Yawe menibat king bunga ning ganun.
At i Abel man, migdala ya naman ibat karing pangane ring susoga na,
ibat mu naman king taba ra. At i Yawe linawe ya kang Abel at king daun na.
At e Ya linawe kang Kain at king daun na.
At mengalutu yang bina lupa king kamwa na i Abel, at tambing yang migdukmu.
At nganang Yawe kang Kain, O ba’t mengalutu ka lupa keng kamwa,
at misaldak ya ing kekang lupa? Nung mayap ka depatan, ala waring papuri?
At nung e ka mayap depatan, ing sala mangalutkut ya keng pasbul;
at ing kapagnasan na atsu keka; dapot sukat mung saulan iti.
At i Kain pekisabyan ne ing kapatad nang i Abel at sinabi na
Dumulung kata karing taldawa; Milyari kabang ati lu keng taldawa,
Tinikdo ya i Kain laban king kapatad nang i Abel at pete naya.
At i Yawe ngana kang Kain, Anta yu ing wali mu Abel?
At ngana, E ku balu, aku wari ing manyalikut keng kapatad ku?
At nganang sinabi, Nanung agawa mu?
Ing siwala ning daya ning kapatad mu manangis kanaku at kanaku ibat king gabun.
At ngeni misumpa ka migit pa king gabun a biklat na ing asbuk na
bang tanggapan na ing daya ning kapatad mu ibat king gamat mu.
Kabang gagambulan mu ing gabun, e na pasibayung ibye ing sikanan na keka,
Magi kang palibut-libut at salasalikut king yatu.”
u2014Ing Pamaglalang, Dangka 4: Sunis 3-12
(Genesis, Chapter 4, Verses 3-12)
***
Deng kanung mikapatad, lalu na mitutuki la, likas karela ing bagya mung kabid mipapate la agyang alang ulagang bage. Mibubuska lang mibubuska at bala asu la’t pusang mikakaras mung mikakaras. Maralas sangkan na niti ya pin ing pamangalalu pauli ning buri ning metung lakwas ya dakal ibe ing pengari na kaya o lakwas masanting inya sa’t nung antita tambing na neng pangariryan ing metung ning metung.
Iti mekad pauli ning e ya pante paglalawe ing pengari kareng anak na. Atin yang lakwas buri ing tata o ima karing anak na. Iti aulata da reng anak uling masikan la panamdam keng antining bage. Bala asuk a nung kapilan mu tatakpan kanita pa lakwas sisikan. Inya sa’t e tutuknang ing sigalut king pibale-bale neng antita.
Masikan makasirang pamikalugud ing rirya at pangalalu kareng mikapatad man o mikakaluguran man. Agyang malambat na lang miyabe reng mikaluguran, kabud linto ing pangarirya o pangalalu. Iti daig na pa ing aping darapug king pamiyabe nung e mapatda kabang kabaywan-baywan pa mu o malambat na. Ing malambat tingkapan a pamiyabe matatampud anting tatangab a dutung keng mikakalabkab a api.
Dakal nang milyaring makanyan. Bakit kaya malilyari ing makanyan? O ba’t ating malilyaring ing lakwas mabandi o lakwas masanting o lakwas byasa mangarirya ya pa keng keyang kakaluguran a igitan na naman keng alus segana-gana.
Ing pakibat, pauli ning kasakiman. Iti ing kanita pa malilyari na dapot e da akakit a mali deng aliwa. Ing kasakiman gagawan ne ing taung binang makasarili at maimut. E da na paulagan ing pamagdake karing mangayalangan agyang agyu da namang gawan. Para karela, nung e da ka pakinabangnan ala kang ulaga karela.
Buri da reng talapakarirya’t talapangalalu karela ngan ing sablang akakit da.
***
Dake Talabaldugan:
1. kabkab¹ – (palagyu) – sabsab, paragus ning makabuklat a asbuk king nanu mang bage. English – a bite taken with fully-open mouth. Alimbawa king pamangamit: “E na tiknangan ing kabkab nang Sabil keng pakwan anggang e ne agisan.”
2. kabkab² – (panguri) – sari kaskup, bina kaput a malan o nanu mang bage. English – skin tight. Alimbawa king pamangamit: “Kabkab yang kabkab ing imalan nang Onyang inya sa bala ikit mu n’ya naman ngan aske katawan.”
3. kabibi – (palagyu) – lamang dagat a makimakapal a talukap. English – a species of clam. Alimbawa king pamangamit: “Sadya asno karakal deng kabibi inya asna la naman kamura, oneng manibat inyang memakbung ya ing Pinatubu melagad na la mikamal la pa.”
4. kabig¹, kabid– (palagyu) – igut papunta king katawan ning mimigut, salungat ning tulak. English – pull, pulling or drawing towards self. Alimbawa king pamangamit: “Alang lalambat karing mikaluguran a pane mung kabid ing balu ning metung at metung.”
5. kabig², kabid – (palagyu) – simbut, penyambut king sugal. English – winnings in gambling. Alimbawa king pamangamit: “Ala yang patugut keng kabid na neng yang bangka keng paris-paris i Gadung inya ala nang bisang makyalung kaya metung man.”
***
KASEBYANG KAPAMPANGAN: Sisting pabiru kareng pakiput a paglolwan king maglolo kaya, “Tulak ning asbuk, kabid ning salu.” Keng panaun ngeni e ne magagamit ing sisting iti kasi ala nang tutulak at kabud namu kabid ing gagawan da reng mipaglolo inya pin maragul a tulak ing malilyari bandang tawli . Alimbawa: “Kumwari mo pane yang pintas i Karing kang Agu oneng kayalto naman keng gagawan na—tulak ning asbuk kabig ning salu.”
***
Agkatan da kang mambag o midake nanu mang Kapampangan a kawatasan, sanese, sisti, kasuryan o nanu mang dikil king Kapampangan. Nanu mang kutang o sisti king misulat king Kapisik, malyaring ikutang o malinawan king talasulat. Pakiparala king email address, garciakragi@yahoo.com o iyaus o i-text king +639988948624 o +639423924399. Nung karapatdapat ya’t makayagpang king dalerayang tuntunang Kapisik, masa kang mirinang kapakibatan at milimbag ya sanu man kareng tutuking dangka ning Kapisik. Ipisik me, abe!