CHARTER change (cha-cha) kun pag-usab sa batakang-balaod gipasayaw na ni Presidente Rodrigo Duterte pinaagi sa pagtukod og komite nga motutok kon unsay angayng usbon niini labi na sa mga ekonomikanhong kausaban.
Tilimad-on sa lahi nga interes sa pamuno di kay sa drugas lamang hangtod pud sa kalambuan sa ekonomiya nga dakong gikinahanglan sa pagsutoy sa kalison niini nga nakab-ot panahon ni Aquino.
Tukma ang pag-usab sa atong konstitusyon o batakang balaod aron kini matabas suma sa panginahanglanon ning panahuna. Nasuwat kini panahon pa ni Cory Aquino hapit 40 anyos na ang nakalabay.
Nihana ang cha-cha panahon ni Erap, apan wa makapadayon kay napunggak kini sa Edsa 2 rebolusyon. Bisan dihay mga plano ang nisunod nga si Gloria Arroyo, apan wa kini makalihok sa ka-busy sa mga tawo niya sa pangurakot sa kaban sa nasod.
Si Noynoy wa mangako pag-usab sa batakang balaod nga gisuwat panahon sa iyang inahan sa katarungan nga wa kaayo maklaro. Apan tin-aw nga way interes si Noynoy sa cha-cha kay way hisgot niini.
Sayod kining lindog nga ang nakatukmod ni Digong sa cha-cha mao ang pag-usab sa sistema sa atong pangagamhanan ngadto sa federal form. Kini mas maayo kaayo nga sistema tandi karon diin gipalig-on pag-ayo ang imperial Manila.
Kon mahitabo ang federal form ang kinadak-an sa pundo sa nasod adto na sa mga probinsiya nga ubos sa usa ka estado. Kita na ang mabuhong sa mga kaayuhan nga dugay na natong gipangandoy.
Sa tanang aspeto ug suok sa kalihukan sa ekonomiya, peace and order, imprastraktura, ug uban pa maatiman na pag-ayo kay di na dakong suliran ang pundo sa panudlanan.
Bisan sa kalambuan sa kultura ug literatura malahi na ang nawong kay di na magsalig sa NCCA nga taga Luzon ra ang nagpahimus. Gitabangan tuod ta, apan liti-liti. Pakunsuylo lamang.
Ang laing nindot sa cha-cha mao ang purohan sa pag-usab sa educational qualification sa molangsad og katungdanan labi na sa lokal nga kagamhanan, Ang gimbut-an sa 1987 konstitusyon mao ra kini: able to read and write.
Ning panahon karon usa ni ka bugal-bugal. Dakong kataw-anan ug insulto. Tiaw mo na, ma-mayor, ma-gobernador, ug ma-konsehal ang grade 3! Magbilangkad ang mga pulong labi nag Ingles sa atubangan moliraw lang tawon ang mata di makabasa.
Tun-an ang pagpataas sa kwalipikasyon sa edukasyon---- for public interest and good. Di ko motuo nga makasupak ni sa tawhanong katungod.nga ang wa makahumag elementarya di makalangsad og lokal labi na og nasudnong katungdanan.