Carmelo D. Lariosa
Panadtaran, San Fernando, Cebu
NAG-INUSARA na lang si Gumer dinhi sa ilangbalay nga karaan. Alang kaniya morag usa ka lawod sa kahaw-ang ang iyang gilangoy kay sukad-masukad karon pa man niya kini masinati sukad mikuyog ang iyang asawa sa tulo niya ka anak nga tua manimuyo sa usa ka mahalong ‘subdivision’ sa kaulohan. Minglampos sa ilang mga kurso ang unom niya ka anak. Ang tulo tua na magtrabaho sa Amerika. Ug nagkasabot ang unom ka anak nga mopalit og lote sa maong ‘subdivision’ aron tukoran og usa ka dako, bag-o ug modernong balay aron adto silang tanan mamalhin pagpuyo. Apan alang kang Gumer mas gusto siya dinhi sa karaang balay kay duna may nindot nga kasugiran kining balaya ug dili dali nga biyaan ug unya maguba ra.
“Mao na, Pa. Mao nay among gusto…adto na ta puyo sa usa ka desenting balay. Dili na hinuon ka gusto nga duna na man mi maayong mga trabaho?” ni Almira, ang kinamaguwangan nilang anak ni Mercedes.
“Bitaw, Gumer, ato na ning ipaguba kining balaya o ibaligya ba hinuon lakip kining yuta nga naglibot niini,” ni Mercedes ngadtong Gumer. “Kuyog na lang namo.”
“No! Dili ko biyaan kining balaya, Mercedes. Dili ko makaako nga maghunahuna nga sa daklit lang kalimtan nako ang kagahapon,” matod ni Gumer.
“Unsay buot mong ipasabot, Gumer?” Mitutok si Mercedes kang Gumer.
“Mercedes, kining balaya kabilin sa akong ginikanan, ug dinhi sab kita mamuyo. Dinhi sab nanagko ang atong mga anak. Dinhing balaya natukod ko ang usa ka kumpletong pagminahalay sa pamilya. Ikaw maoy midan-ag ning balay ug nindot ang panagluon nato sa kaminyuon. Gigasahan ta sa Diyos og unom ka anak nga mga buotan. Dili sayon nga ato lang biyaan kining balaya. Dili ko ikabaylo kining balaya sa bag-o, dako ug modernong balay nga gipatukod sa atong mga anak didto sa kaulohan. Sorry, Mercedes! Magpabilin ko dinhi.” Ug milakaw siya paingon sa kusina biniyaan si Mercedes nga wala makatingog sa gipahayag sa iyang bana. Ug nagpabilin gayud si Gumer sa karaang balay.
MIABOT ang Pasko. Nabati ni Gumer ang mga Pakuhanong awit nga gising-al sa mga radyo ug esteryo sa ilang mga silingan. Nindot ang kahulogan sa mga awit nga nagdudho og kamingaw kang Gumer.
Pagka gabii samtang nagpaabot sa Noche Buena, gibati gihapon ni Gumer ang tumang kahaw-ang kay wala man ang iyang pamilya karon uban niya. Unya may sakyanan nga miabot ug misulod sa kinoral nilang tugkaran. Nabati niya nga may misangpit ug mitawag sa iyang ngalan. Tingog ni Mercedes. Gisundan kini sa tingog sa iyang mga anak. Diha sila si Mercedes, Almira, Boyet, Lucy ug ang gikan sa Amerika nga sila si Dante, Mary Rose ug Ricardo. Nanagdala silag mga pagkaon ug mga pinutos nga pinaskuhan alang kaniya.
“Merry Christmas, Papa Gumer!” hapit magkadungan pagsulti ang iyang mga anak. May mga luha sa kalipay nga midaligdig sa iyang kaapingan. Mga luha sa Pasko ug kalipay.
Miduol si Mercedes kaniya, “Gumer, Merry Christmas! Nia gyud mi kay ikaw lang gong usa nia dinhi sa karaang balay. Ug alang sa imong kasayuran, mihangyo ko sa atong mga anak nga ubanan na tika dinhi. Gimingaw sab ko ning karaang balay.”
Unya nadungog nila ang tingog ni Almira nga nangagda pagtangka sa lamesa didto na ang ilang mga anak nga nagpaabot kanilang duha. Ug nabati ni Gumer nga may nag-awit didto sa iyang kasingkasing. Gipahiran niya ang luha sa iyang mga mata. (Katapusan)