Ang insomnia usa ka komon nga sakit sa pagkatulog nga makapalisod sa pagkatulog, lisod nga magpabilin nga tulog, o hinungdan sa imong pagmata og sayo ug dili na makabalik sa pagkatulog.
Mahimong mobati ka gihapon og kakapoy sa imong pagmata.
Ang insomnia makahurot dili lang sa imong lebel sa enerhiya ug mood kondili sa imong panglawas, performance sa trabaho ug kalidad sa kinabuhi.
Kon pila ang igo nga pagkatulog, kini nagkalainlain sa matag tawo, apan kadaghanan sa mga hamtong nanginahanglan og pito hangtod walo ka oras sa usa ka gabii.
Sa pila ka punto, daghang mga hamtong ang makasinati sa mubo nga panahon sa (acute) insomnia, nga molungtad og mga adlaw o semana.
Kasagaran kini resulta sa stress o usa ka traumatic nga panghitabo. Apan ang ubang mga tawo adunay long-term (chronic) insomnia nga molungtad sulod sa usa ka bulan o labaw pa.
Ang insomnia mahimo nga nag-una nga problema, o mahimo kini nga nalambigit sa ubang mga kondisyon sa medikal o tambal.
Dili nimo kinahanglan nga mag-antos sa mga gabii nga walay tulog. Ang yano nga mga pagbag-o sa imong adlaw-adlaw nga mga batasan kasagaran makatabang.
Simtomas
Ang mga sintomas sa insomnia mahimong maglakip sa:
* Kalisod sa pagkatulog sa gabii
Pagmata panahon sa kagabhion
* Pagmata og sayo
* Dili maayo nga pagpahulay human sa usa ka gabii nga pagkatulog
* Kakapoy sa adlaw o pagkatulog
* Pagkasuko, depresyon o kabalaka
* Kalisod sa pagtagad, pag-focus sa mga buluhaton o paghinumdom
* Nagkadaghang mga sayop o mga aksidente
* Nagpadayon nga mga kabalaka bahin sa pagkatulog
CHECK UP
Kon ang insomnia makapalisod kanimo sa pagtrabaho sa maadlaw, pakigkita og doktor aron mahibal-an ang hinungdan sa imong problema sa pagkatulog ug kon unsaon sa pagtambal.
Ang nagbalikbalik nga insomnia kasagaran resulta sa stress, panghitabo sa kinabuhi o mga batasan nga makabalda sa pagkatulog.
Ang pagtambal sa hinungdan makasulbad sa insomnia, apan usahay kini molungtad sa daghang katuigan.
Ang kasagarang mga hinungdan sa chronic insomnia naglakip sa:
Stress. Ang mga kabalaka bahin sa trabaho, eskwelahan, kahimsog, panalapi o pamilya makapahimo sa imong hunahuna nga aktibo sa gabii, nga makapalisod sa pagkatulog.
Eskedyul sa pagbiyahe o trabaho. Ang imong circadian rhythms naglihok isip internal nga orasan, naggiya sa mga butang sama sa imong sleep-wake cycle, metabolismo ug temperatura sa lawas.
Dili maayo nga buhat nga naandan sa pagkatulog.
Ang dili maayo nga mga buhat sa pagkatulog naglakip sa dili regular nga iskedyul sa oras sa pagkatulog, pagkatulog, makapadasig nga mga kalihukan sa dili pa matulog, dili komportable nga palibot sa pagkatulog, ug paggamit sa imong higdaanan alang sa trabaho, pagkaon o pagtan-aw sa TV.
Pagkaon og sobra sa gabii. Ang pagbaton og gaan nga meryenda sa dili pa matulog okay ra, apan ang sobra nga pagkaon mahimong hinungdan nga dili ka komportable sa lawas samtang naghigda. / www.mayoclinic.org