“Ing Diwa ning Dyos gewa na ku, at ing inawa ning bye
ning Pekamayupayang-dili dirinan na kung bye.”
~ Yob | Dangka 33: Sunis 4
(Job 33:4)
“Kanita ing Ginung Dyos inaskul ne ing tau king alikabuk ibat king gabun
at lebulan ne kambang arung king inawa ning bye, at ing tau megi yang mabibye lelangan.”
~ Kamumulan| Dangka 2: Sunis 7
(Genesis 2:7)
“Pagkalaman me ing Ginu, O kanakung kaladwa! O Ginung kanakung Dyos,
bina kang dakila! Mkagayak ka king aslag at kamalan,
tatakpan mu ing sarili mu king sala anti king imalan,
yatsat la ring banwa anting kubul. Lalatag na la ding aslag ding kayang silid karing danum;
gagawan na lang karuwai ding biga; sasake ya karing pakpak ning angin;
gagawan na lang talapamasyag ding angin, ding kayang tawan anting milalablab a api.
Tatalakad ne ing yatu king kayang asyas, bang'ting upayang e ya miyalis.”
~ Dalit | Dangka 104: Sunis 1-35
(Psalm 104:1-35)
“Kanita nganang sinabi ning Dyos, bustan mung lalangan ta ya ing tau agpang king aske mi.
At bustan mung mika-upaya la babo ding asan ning dayat malat at babo da irng ayup karing banwa
at babo ding mabye pibandayn at laganas king mabilug a yatu at babo ding balang gagapang a bage
a kukusad king yatu.”
~ Kamumulan| Dangka 2: Sunis 7
(Genesis 2:7)
“Kanita itamung mabibye, a melakwan, marakap la ngan karing biga
bang akatagmu ya ing Ginu karing angian, at parati tamung akayabe ta ya ing Ginu.”
~ Ding Tesalonya | Dangka 4: Sunis 17
(Thessalonians 4:17)
“Mapilan karela daraun da ing paralan ning pamakirandam at ding panamdam king api ning meyampat a isip, at ding aliwa daraun da la ring ukulan ding panamdam,
mengari king aksing, king pamagdaun api.
Detang bibye kaukulan king pamangilala king sarili, king kapamilatan ning pamanampat king isip at panamdam, daraun da la karikilan ding panamdam, anti mu naman ing maulagang sikanan (inawa), anting pamipuge papunta king api ning meyampat a isip.
Ating aliwa a, miyaslagan kapamilatan ning pamagdaun karing pibandyan dang panglabwad king lusuk a pamagpakasakit, tatanggap lang mayukyuk a panata at daraptan da ing yoga ning walung pamikabal, at ding aliwa panigaralan da la ring Aklatbelwan para king panyulung ning belwang kakataskatasan.
At ating aliwa pa mu naman a makailig king paralan ning pamanampat king inawa bang mandatila king pamisanib, at sasane da ing pamanuknang king palwal a inawa king palub, at ing palub king palwal, at layun king kapupusan mandatila king pamisanib, tutuknang da ngan ing pamangisnawa. Mapilan karela, pagdimutan da ing paralan ning pamamangan, yampang da ing palwal a inawa king sarili na, mengaring pamidaun.
Deting sablang kikimut a makibalu king kabaldugan ning pamidaun malilinis la king bunga ning makasalanang kablas, at, kaybat dang tikman ing linamnam ning tagan ning pamidaung iti, pupunta la king kakataskatasang alang-anggang lawlta.
O pekamayap dili king kayaryang Kuru, nung alang pamidaun ninu man e ligaya king labwad ayni: makananu pa kaya king tutuki?”
~ Dalit ning Kakataskatasang Panginwan | Dangka 4: Sunis 26-31
(The Song of God 4:26-31)
***
Ing Dalit ning Kakataskatasang Panginwan lalarawan na la ding limang uri
ding maulagang angin o prana kilub ning katawan.
(Pamilikas)
Ing pekamalating diling bage a kaladwa gagato ya karing limang uri ning angin (Prana, Apana, Vyana, Samana and Udana), makadane ya kilub ning pusu at kakalat na ing upaya na mabilug a katawan ding makikatawang mabibye. Kabud ing kaladwa dalise ya karing dinat da ring limang uri ding makalabwad a angin ing uapya nang pangdiwa, ing upaya nang pangdiwa mayayakit.
Prana – Ing patas-galo inawa a mamampat king paralan ning pamangisnawa at makalibutad ya king salu.
Apana – Ing pababa-galo inawa a mamampat king kasangkapan ning pamagbawas at makalibitad ya king lalam atsan.
Vyana – Ing makalaganas a inawa a dudurut laganas a katawan at makalibutad ya pilatan ding pago.
Samana - Ing patas-galo inawa a sasaup king paralan ning pamaglaso pamangan at makalibutad ya king pusad.
Udana – maging sangkan ning pamagsalita, pamigana na ning isip, at paralan ning kamatayan, at makalibutad ya king gulunggulungan.
Deting limang uri ning angin panwalan lang ilang manibala karing miyayaliwang pangkatawan at pangisip a gamit kilub ning katawan agpang karing Aklat Belwan o Vedas.
***
DIPARAN at KASEBYAN
Maralas dang sasabyan da reng kabalen ing antini:
“Mayangin ya buntuk.” Sisti ya iti karing ing laman na ning buntuk da pane kapangayan o kaparatutan agyang ala no mang sangkan bang maging antita.
Kabaldugan: mapagmaragul, mapagpasikatt mapangaya/mayabang, matas a puluk at paratut.
***
MIKANLAPIT at MISUGLUNG KABALDUGANG AMANU
Ing tau mayayaus yang mayangin nung ya metung yang...
mapagmaragul – ating pagmaragul a bage pauli ning nanu mang pibandyan, katangyan, tagumpe, kasikatan, sentingan o lagwan o upaya't sikanan.
mapagpasikat – mengari king mapagmaragul, ating pagmasikat a bage pauli ning nanu mang pibandyan, katangyan, tagumpe, kasikatan, sentingan o lagwan o upaya't sikanan.
mapagmataksil – mengari king mapagmaragul at mapagpasikat, ating pagmasikat a bage pauli ning nanu mang pibandyan, katangyan, tagumpe, kasikatan, sentingan o lagwan o upaya't sikanan.
mapangaya – ating pagpangayang a bage pauli ning nanu mang pibandyan, katangyan, tagumpe, kasikatan, sentingan o lagwan o upaya't sikanan.
maragul a buntuk – pasaring a amanung katumbas ning mapagmaragul, mapagpasikat, mapangaya o paratut.
matas a puluk (o takla)– anti king maragul a buntuk, pasaring a amanung katumbas ning mapagmaragul, mapagpasikat, mapangaya o paratut.
mayabang – mengari king mayabang, ating pagpangayang a bage pauli ning nanu mang pibandyan, katangyan, tagumpe, kasikatan, sentingan o lagwan o upaya't sikanan. Dpot iti mekad menibat ya king Tagalug.
paratut – sisting yaus karing mapagmaragul, mapagpasikatt mapangaya/mayabang, matas a puluk at paratut.
***
Salamat pung dakal king pamanangkilik keng Kapisik at SunStar Pampanga. Malyari ko pung mag-email keng kek’ong talasulat king muirbiliuqeitpo@gmail.com mag-text o maus para karing kutang o munikala: 0942-3924-399 o 0945-3795-270.