“Peparala kaming danummanibat king banwa, nung nu mi apalyaring magpatubung mula,
butil bang palutan, matas a impun palmera kambe ring tangke da patatumpak babo ring balang metung – kabyayan para karing talasuyu tamu. Migkalub tamung bayung bye karing mete nang gabun.
Antita mu rin karing pamanalto da ibat karing kutkutan.
~ Ing Pamipasyag | Dangka 50: Sunis 9-11
(Quran 50:9-11)
“Ngeni ing yatu ala yang aske at alang laman, ing dalumdum makalaganas king babo ning kalalaman.
At ing Diwa ning Dyos sususlapo ya babo ding danum.”
~ Kamumulan | Dangka 1: Sunis 2
(Genesis 1:2)
“Kabud lumabas ka king danum, mantabe ku keka;
e la mamalis bbao mu. Kabud maglakad ka kinh api, e ka masilab;
ding lagablab e na ka dapugan.”
~ Isayas | Dangka 43: Sunis 2
(Isaiah 43:2)
“They will neither hunger nor thirst, nor will the desert heat or the sun beat down on them.
He who has compassion on them will guide them and lead them beside springs of water.”
~Isaiah 49:10
“Ing Diwa at ing asawa na nagra, “Ume kayu!”
At bustan yung ding makarandam sabyan da, “Ume kayu!”
Bustan yung ninu mang amawa datang la.”
~ Pamibulalag | Dangka 22: Sunis 17
(Revelation 22:17)
“Kanita ing metung a angel pepakit ne ing ilug ning danum ning bye.singlino ning kristal,
tutulu manibat king Tronu ning Dyos at ning Tupa lalam ning libutad a dakilang dalan.
Karing balang gilid ding misusumangid a ilug sinik do la.”
~ Nwan at Banal a Aklat| Dangka 43: Sunis 2
Revelation 22:17
“Mandilig kung danum, mipisik kung danum kekayu, at luminis kayu.;
Linisan da kayu karing sabla yung karinatan. Linisan da ka ngan manibat
Dinan da kang bayung pusu, mikabit kung bayung pusu, at balungkitan ku ing gabun
at mika-ating bayung pusu at mikabit kami, palako yu karing pusuat pagkaluban da kayung pusu ning batu at pagdaluban da kang piusu ning laman.”
~ Ezekiel 36:25-26
“Yatu, danum, api, angin, basalaganas (ether), isip, kebyasnan, at e tutung sarili---
deti ngang walu wewewe king Kanakung makakawaning panglabwad a sikanan.”
“O anak nang Kunti [Ardyun], Aku ing lasa ning danum, ing aslag ding aldo at bulan,
ing kulit a om karing dalitan ding Aklatbelwan; Aku ing aksing king basalaganas at kegiwan king tau.”
~ Dalit ning Kakataskatasang Panginwan | Dangka 7: Sunis 4 & 8
(The Song of Gosd 7:4&8)
***
Ing milabas a paruminggu migbungang syam-syam at angin abagat a meging sangkan ning aldo't benging pamanuran, pamanuldul at pamangidlat. Mabilis ing pangakasna da ring dams karing mangalapit at mangarayung lalawigan. E la mu naman miligtas ding aliwang bangsa king panyatang nang Carina a yambing da ring mapilan karing mangasikan a sigwa karing mengalabas a pulumbanwa anti king Ondoy at Yolanda a meging sangkan ning makalaganas a pamanalbug, pangasira ding tanam, pangatibag da ring bunduk, pangaragsa da ring sibabale at saken panggabun, pangangin at pangdanum. Subali pa ing pangabating da ring memalen a teginis ning masikan a angin, pati na ding mengamate.
King panaung antini mamagalto la kayapan at karokan ding tau sagsag ning kaligaligan, takut, dusa at kakalulwan. E la ditak ding magbaliwas a magsamantala karing pakakalulu at daranup a memalen. Sumangid nita, deng tang makimayap a pilubluban kayayakitan no mang kabayanyan pauli ning pamangdame karing para dang tau.
Ing danum, mengari karing api at angin malyari yang maging kakaluguran a nanabangnan o kasalang a malyaring maging kakaluguran mu naman at kasalang ning tau at ding sablang dane at dake ning kalikasan. Patune la king katutwan a ing pangsaguling labwad ayni aliwa yang tune tamung pibale-bale o santungan.
***
Dake Talabaldugan
1. nangnang – derang, malutu o makatud pangalutu, e malpa, e magadtu. English: grilled, well-cooked, Alimbawa king pamangamit: “Nangnang masalese ing nasing tinun nang Agring at manyaman ing paksing ulam a linutu na inya mitsab ya ing kuran kareng inapagan na.”
***
DIPARAN at KASEBYAN
Maralas dang sasabyan da reng kabalen ing antini:
“Ken mung danum a ininum na malumud ka.”. Deng lakwas matwang papatas karing lakwas anak karela lalto lang manawang at galgau uling deng mung anak a alang malit deng agyu dang panasakitan. Nung singkatwa de o lakwas matwa ya pa karela, e no bubulad at e no lalaban.
Kabaldugan: Mangabaldugan a neng matwa ne ing metung a tau saul ya kaya ing lakwas anak kaya pauli ning denasan na, sikanan na at kayang belwan.
***
MIKANLAPIT at MISUGLUNG KABALDUGANG AMANU
lumungad – muna buntuk manabu keng danum
ning sapa, ilug, dayat malat o agyang keng balun o talaga.
lumusung – tumungtung, dalpak o tuklu keng katawan ning danum a katamtaman lalam.
kawe – gamitan la reng dake ning katawan bang sumulung keng danum a malalam.
magbabad – magdatila keng danum a katamtaman babo.
magtampiso – magbasa keng mababo katawan ning danum antimo ing danum keng batsa,
lele ilug o sapa, pati na bebe dagat.
magbasa – pisikan tugtugan, o sabuganan ing katawan keng danum.
mandilu – linisan ing katawan kapamilatan ning danum, sabun at panggugu.
manimu – linisan ing lupa kapamilatan ning bimpo, danum at sabun.
sumungab – lugsu keng danum ning sapa, ilug, o dagat mumuna gamat
at paylalam keng sanu man kareti.
pisik-pisik – magbasa lupa kapamilatan ding taliring susoso keng danum.
***
Salamat pung dakal king pamanangkilik keng Kapisik at SunStar Pampanga. Malyari ko pung mag-email keng kek’ong talasulat king muirbiliuqeitpo@gmail.com mag-text o maus para karing kutang o munikala: 0942-3924-399 o 0945-3795-270.