“Ing alimbawa da ring gagamit king pibandyan da
king sangkan a para kang Allah ya pin itang butil a manyuli
karing pitung balugbug, balang metung magdalang dinalang butil.
At I Allah parakalan na la ding galal lakwas kaninu mang piburyanan na.
Uling I Allah Yang Peka-Mabungang-Dili, Yang pekamabelwan-dili karing sabla.”
~ Ing Pamanyawad Tawad kang Allah | Dangka 2: Sunis 261
(At Tawbah, 2:26)
“Inyang datang ya I David king Mahanaim,
I Shobi a mambang nang Nahash ibat king Rabbah karing Ammonites,
at Makir mambang nang Ammiel menibat Lo Debar,
at Barzillai ing Gileaditu menibat king Rogelim
migdala yang dase at malukung at dakal a gamit king pamangawang kuran.
Migdala la namang trigu at sebada, arina at derang butil, balatung at dakal a lentil.”
~ Kadwang Aklat nang Samuel | Dangka 17: Sunis 27-28
(2 Samuel 17:27-28)
“King kamumulan ning pamaglalang, ing Ginu ring sablang lelangan peparala na la
ring dai ding tau at diwata, agnan ding daun kang Bisnu, at pigkaluban nong kalam
kapamilatan ning pamanyabing, “Magsaya ka kapamilatan ning daun ayni uling
ing pamangganap kaniti ipagkalub na ngan ing sablang bage pinanasan.”
Ding diwata, ampat metula la karing daun mu, pamatulan da ka naman;
nung ding balang metung makapangan la ngan, mag-ari ing panglaganas
a kasaplalan para karing sabla.
Ilang manibala karing miyayaliwang pamangaylangan king bye, ding diwata,
ampat miganap la king pamiganap karing pamidaun, ipagkalub da ngan ing pamangaylangan
king tau. Dapot ing magpakasasa karing pigkalub a rni,
e da inampang karing diwata anting ablas, bitasa yang mapanako.
Ding talasuyu ning Ginu mikakabus la karing miyayaliwang kauryang kasalanan
uling mamangan lang pamangan a miyampang pamu king pamidaun.
Ding aliwa, a magsaryang pamangan kabud mu para king pangsarili dang ikatula,
mamangan lang kabud kasalanan.
Ding sablang mabibye katawan magkagyu la king pamangang butil, a manibatan king uran.
Ding uran manibatan king pamagdaun,, at ing daun misasapwak king mitutuk a katungkulan.
Ding mituntun a karaptanan manibatan la karing Aklat Belwan,
at ding Aklat Belwan tuntun lang mibubulalag manibat king Kakatas-katasang Pangatau
ning Pun-Ginu. Uli niti, ing makalaganap a Kalagpasan alang-angga yang makadane
karing dapat pamidaun.”
~Dalit ning Kakataskatasang Panginwan | Dangka 3: Sunis 10-15
(The Song of God 3:10-15)
***
Ing nasi a melutu na anting abyas yang kekatamung awsan staple food anting Kapampangan, pati na deng aliwang Pilipinu at aliwang memalen ding aliwang bangsa keti king Asya. E tamu tatanam trigu anti deng aliwang bangsa. Mais yang kapangan da naman deng tau Bisaya at Mindanao.
Dakal ya carbohydrates ing abyas at nung e makiskis dakal ya naman minerals at vitamins lakwas na nung e makiskis o brown rice. Pekamasanting at pekamasustansya ing awsan dang black rice a malagad pa keng kildap king kaleldo. Pekamanyaman naman ing bashmati rice a tatanam da gilid da reng bunduk deng Indians o memalen ning India, Pakistan at Sri Lanka.
Ala ta nang asasaling inanis at itang awsan dang wagwag kanita deng mangatwa. Pane inangkat namu ing asasali keti. Pane namung chemicals inya deng tau miyayaliwang sakit ing daranasan da. Ing aliwang abyas agyang deng babi e da ayamyam. Lalasa kanung ipas ngara deng mekatakman na. Daig da pa ing mengan nang ipas o suldut.
King Mawling Kapampangan megi na la ngan plasdan deng sadyang palayan at deng kayanakan a mengabait kaybat nang memakbung ning Pinatubu e da na balu ing pamanasik abyas, ing pamamalut, pati na pamangdara. E da no balu deng apulid at kamaru. Alino da man deng damulag e da na balu. Pane namung tagak, bako, luklak, at tarat ing balu da.
Ing abyas o nasi maragul a dake ning pamamangan tamu—pakakalulu man o mabandi. Nung e ka mamangan abyas, mekad dayu ka. Makanyan man, iti abe tamung daraun at anyaran iti keng Apung Ginu itamung sasalpantaya kaya. Anti keng pangading tiru na kekatamung Ginung Yesukristo...”Ing kakanan mi king aldo'ldo ibye Mu kekami...”
***
DIPARAN at KASEBYAN
Maralas dang sasabyan da reng kabalen ing antini:
“Mitsab ing nasi”. Asasabi da reng kabalen ing antini neng ing ulam asna kanyaman inya mikakagana lang mangan dakal. Makasikan taganag mangan ing manyaman a ulam lakwas na itang maparas o nung ating manyaman a tiltilan.
Kabaldugan: Mabilis magisan ing nasi neng manyaman ing ulam.
***
MIKANLAPIT at MISUGLUNG KABALDUGANG AMANU
abyas – ing pale kaybat medara at mekiskis
apa – balat ning pale a milako kaybat ning pamikiskis
dara – paralan ning pamiadya king pale bayu kiskisan
itun – ilutu ing abyas bang apangan anting nasi
kiskis – pamaglako apa king pale bang magamit anting abyas
manese – maglutung abyas bang maging nasi
manunyab – anti king manese, maglutung abyas bang maging nasi
nasi – melutung abyas
pale – ing pupupulan bang maging abyas
palutan – pupulan ing pale
papalut – panaun ning pamamupul keng pale
pupulan – paralan ning pamamalut king pale
sesen – ilutu ing abyas bang apangan
single – ilutung pasibayu ing nasi gamit ing taba at aliwang sangkap, lalu na ing asin
tinun – pamipabukal king abyas bang apangan
tumun – paralan ning pamaglutung abyas bang apangan
unyab – paralan king pamiadya king abyas bayu itun, bang maging nasi
unyaban – pamiadya king abyas bayu itun, bang maging nasi
***
Salamat pung dakal king pamanangkilik keng Kapisik at SunStar Pampanga. Malyari ko pung mag-email keng kek’ong talasulat king muirbiliuqeitpo@gmail.com mag-text o maus para karing kutang o munikala: 0942-3924-399 o 0945-3795-270 o keng Facetime: 0999-3654-490.