“Kapuryan king Dyos at Ibpa nang Ginung Yesu Kristo,
ing Ibpa ning lunus at Dyos ding sablang kanawan,
a magpapasno kekatamu karing sablang kaligaligan,
bang apapasnawan la ring ati king kaligaligan
king kapasnawan a tatanggapan tamu king Dyos.”
~Kadwang KortinyanuǀDangka 1: Sunis 3-4
(2 Corinthiansǀ1:3-4)
“Mapibabata kung menenaya king Ginu;
binalikid Ya kanaku at dindam na ing panangis ku.
Inangat na ku ibat king mataluras a talaga,
ibat king burak at king laput;
tiklu na la ring bitis ku king batu
at pigkaluban na kung matatag a tuklwanan bang tikdo karin.
Mikabit yang bayung dalit king asbuk ku,
lawiwing papuri king Dyos tamu.
Dakal lang manakit at tumakut king Ginu
at ibili da ing kapanaligan da Kaya.”
~DalitǀDangka 40:Sunis 1-3
(Psalmǀ40:1-3)
“Ing Ginu santungan Ya para karing mipapasakitan,
masikan a pikalawatan king panaun ning kaligaligan.
Ding makibalu king Lagyu mu manalig la Keka,
uling Ika, Ginu, e mu la paymburisan ding magdulap Keka.”
~DalitǀDangka 9: Sunis 9-10
(Psalm 9:9-10)
***
Dakal a mangadi ngeni at mayayakit la deti karing social media lakwas na king Facebook bang miligtas la king sakit at dakal ing bitasang ikapatad inawa kabud mikasakit ya ing ninu man. Ing takut laganas karing salu at isip ding memalen keti bangsa pati na king mabilug a yatu. Balang metung namu migaganaka at kakarug. Ninung ali? Atin mu rin. Mapilan la mu.
Deng namung kulang pamisip a mapilan ila ring e kakarug—at ding matibe kasalpantayanan. Deng bingut at ding magulyan mu naman pala. Oneng bingut ka pa wari nung babasan me ini? Keraklan maglibang ka. Mekad ala kang agawa uling makakulung ka king bale yu. Ala kang akarapat nung e mantun magpakalingwan king pikakarugan mu at tamu ngan alus.
Ay, ating aliwa pala—kapanaligan king alang-panayang-kapalit a pakalulu ning Ginu. Nung atin tamu kanini ala kang pitakutan o pikarugan nanu mang kaligaligan, nu man karin, kapilan man o makananu mang kabilyan. Nung maus ta king Nwan nang Lagyu at magsantung tamu king Keyang pakalulu sikan tamu lub at alang makapagpakayna kaniti nanu man at ninu man. Alang kapikakunwan dapat agyang kapurit mu. Kanita kapurit man ala ta’nang kapigaganakan. “No worries” ngara ping sasabi.
Ing kapanaligan malyaring midusug bunduk. Dakal pin sasabing ala nang panulu keng sakit a makayawang ini keng kasalungsungan at nung atin man mekad banwa ing bilangan. O midaragdagan lang libu-libu deng mikakasakit balang aldo, e. E la man mababawas. E man papatag ing liku. Buri na sabyan nita tutu pin a banwa pa ing panayan bang mikapanulung makapaldan keng sakit ayti.
Neng antita at ala ta’ng akarapat nung e manenaya at mangadi, uyta ing kadwa–dakal mang e manwala at mikakunu–kapanaligan king Nwan a Lagyu ing malyari tamung pikalawatan anti neng lalbug ya ing sasaken tamung bangka king libutad ning dagat malat.
Nanu pang akarapat mu nung bangka ya mung di-katig ing sasaken mu at lalbug ya? Malyari kang kawe at magpagato-gato dapot anggang makananu kalambat at anggang nu karakal ing sikanan mu bang lumwat kang makababad king makabilad a dayat malat?
Kapanaligan king Nwan a Lagyu ning Ginu ing malyari ta’ng santungan at pikwanan sikanan king kasalungsungan. Maus ta parati Kaya. Mangading taimtim. Nanu pa mo?
***
Dake Talabaldugan:
luktón (palagyu) luktun, durun. English - locust, grasshopper: usually, still wingless. Alimbawa king pamangamit: “Dakal lang luktun ding memanyatang karing taldawa at ginisan karing palayan ning Minalin inya alang mengatagan karing inasik dang bining pale inyang milabas a bulan.”
ludlód/ludlúd (palagyu) sanap-sanapang danum uran king kulkul. English - puddle from rainwater. Alimbawa king pamangamit: “Agyang karen mung ludlud makarakap lang paro keng Kandawe neng biglang mibabagsak ing uran karin.”
lugà (palagyu) mabasa o malanging dinat a mitipun kareng kilub ding balugbug. English - earwax. Alimbawa king pamangamit: “E ne tatakut palako luga ing bingut a Paing uling mayan ya gamat ing dara nang Isang inya e ya manasakit agyang bagya mu.”
lugami (panguri) milugami, makalugami, daranas marok a kapalaran, lumbe o kasakitan.. English - sun in, fallen into a certain misfortune, suffering or set back. Alimbawa king pamangamit: “Lugami la reng keraklang memalen ngening panaung kalat ing makayawang sakit uling alang masalese kapanintunan inya ala lang panyaling pamangan da pilan pitu nang bulan.”
luganggáng (panguri kalubkuban, alang laman kilub, kakab. English - hollow, empty inside. Alimbawa king pamangamit: “Sisiti da reng taung keraklan–luganggang ya utak ing mekaisip a manambak maputing balas keng lele dagat uling ditak mung atab magisan tambing ngan ita.”
***
SADYANG GAWI DA RENG KAPAMPANGAN
Malambat nang alang daratang a magtsu-tsubibu, magpi-perya at mamagtindang gamit pambale anti kareng kuran, kalang, kawali pati na reng magtindang putu-seku, putu-sulut, bobotu, suman at miyayaliwang kapangan da reng aliwang lalawigan balang mag-pyesta keni Makabebe.
Sadya-sadya tipa de pa i Apung Kulas pakalaganas na la reng dayung mamisali at pati na ring papapyalung. Kanita pin, atin pang sirkus, miyayaliwang piyalben a makasdan antimo reng kambal ubingan kanu, taung mamangan tapa o balbal a salamin o bombilya, taung mamwat taung maragul karen mung ipan na at miyayaliwa pang piyalben a neng pyesta mu akakit.
Ngeni bakas da man ala nang daratang at mekad ala nang datang pa kapilanman uling pauli ning sakit a makayawa mangulugi na la deng mamunan at magisan na ing nanu mang paninda at papyalung da kanita.
***
PIGAMPA: Ing Kapisik manalig yang misubling pasibayu ing lagablab ning legwan ning Kapampangan kapamilatan ning pamipasigla king keyang Kalinangan—ding keyang dalit, kawatasan, amlat at miyayaliwang kapaglalangan.
PARASAN: Pagnasan na niting ing paralan ning panyulat at sablang dake ning Kalinangan tamu a telukyan ding pipumpunan yang sukat mataluki at miparangalan kapamilatan ning pamangamit kareti at aliwa ring karing dayu at salungat a paralan dang dela keti Kapampangan.
Malyaring sumulat king garciakragi@yahoo.com para karing kutang o munikala.