“Anggang e mu apaulagan ing sarili mu, e mu apaulagan ing panaun.
Anggang e mu paulagan ing panaun, ala kang gawan nanu man kaniti.”
~M. Scott Peck
“Sukat keng panibaalan ing orasan, aliwa iti ing manibala kanaku.”
~Golda Meir-
“Ing pekamal mung diling pibandayan ya pin ing kegiwan mung manakitan.
Ing pekamal mung tipun ya pin ing panaun mu.”
~Brian Tracy
“Apanibalan mu mu ing panaun mu nung talukyan muung masalese iti.”
~Spica’s Team
“Ibye mu ing anam a oras bang kuturan me ing impun
at gisanan ku ing mumunang oras king pamanais keng palakul.”
-Abraham Lincoln
“Ibulus mu ngan ing isip mu mu keng gagawan mu,
Deng sinag ning aldo e la sisindi anggang e la pakatingiran.”
~Alexander Graham Bell
“Kabud asanak meng masalese ing panaun, asanak mung masalese nung makananu katutu
a deng kerakalan kareng tau bina dang pakatas ing pamipaulaga da
king nung nanu ing apiganap da kilub ning pabanwa –
at pakababa pamipaulaga nung nanu ing apakirasan da king pulumbanwa!”
~Anthony Robbins
“King pamamilang ding tau, ing libung twang pisampulung ya pin
ing kekaban ning metung aldo nang Brahma. At antita mu naman ing kekaban ning bengi na.
Ampat ing aldo nang Brahma makalto, iting kerakalan ding mabibye lelangan mapapalyari la,
at king panyatang ning bengi nang Brahma mangagisan la ngan.
Paulit-ulit ing aldo daratang ya, at iting talatanggap ding mabibye parati yang kikimut;
at pasibayu ing bengi daratang ya, O Parta, at ala lang pagasang malalaso.”
~Dalit ning Kakataskatasang Panginwan | Dangka 8: Sunis 17-19
(The Song of God 8:17-18)
“Nganang mengamanu ning Nwan a Panginwan: Aku ing panaun, maglasak karing labwad,
at dintang Ku bang idame la ngan ding tau. Subali kekayu [ding Pandaba],
ding sablang kawan misusumangid mangamate la ngan.”
~Dalit ning Kakataskatasang Panginwan | Dangka 8: Sunis 11-32
(The Song of God 11:32)
***
Ating kasebyan a “Ing panaun gintu.” Tutu naman ita. Ing salapi malyaring panakitan agyang asna karakal, dapot ing panaun agyang kapurit mung penandit e na malyaring isubli pa kalabas na. Agyang makananu ka pa kasalapi o kapuyapaya—ala na kang akarapat kalabas ning panaun agyang nanu ing gawan mu. Panalala na mu ing mitagan a malyaring balik-balikan.
Ing kayankan e sukat sayangnan. Ing balang pamakitagun a kaylangan gamitan e ta'dapat palagpusan uling iti makabate mu naman keng panaun. Maralas a ing pamikatagun e na mipapasibaywan. Mengari ketang metung a magdalit a inagkat dang mag-concert keti Pilipinas kanitang manga-libutad ning 1990's. Inaluk ne ning metung a softdrink company a mag-concert inyang kasikat-sikatan na dapat e na pepaulagan iti. Inisip na ata a ating “forever” keti king yatu. Karas ning panaun a e ne sikat o laus ne—mebisa ne mu rin a mag-concert. Oneng laus ne. Lengawan de ing concert ne. Ngeni e ne mababanggit keng media.
Atin mu namang mapilang artista a e na pepaulagan ing panaun at bala na kabang-kaba anak ya at malagu ya. Karas ning panaun a metwa ne, mesura ne katawan at mengalumpis ne balat—e da ne dininan pang pelikula keng TV at pelikula. Mapilan la mu kareng makalungkut a alimbawa deta ning e mayap a pamanibala keng panaun.
Kabang anak ta mu at agyu ta pa, sana e ta palagpusan ing balang penandit a masayang mu. Sumisi tamu man, nung milabas na ing pamikatagun at ing panaun, ala ta nang akarapat pa agyang baligtaran me pa ing yatu. Alang mumunang sisi ngara pin deng mangatwa. Ala ta nang akarapat pa keng gatas a mibulus agyang tumulu pa ing anggang lwa tamu keng pamanisi, agyang sisyan ta la nagn deng aliwa.
***
Dake Talabaldugan
1. nabangnan – apangan, agamit, agamit ulaga, atubu. English: get the benefit or make use of something or someone, Alimbawa king pamangamit: “Nabangnan tamu ngan ing nanu mang pipagalan nung e tamu mu kabud susuku manga e ta tutuknang.”
2. nabengi – ing benging milabas; ing milabas a bengi. English: last night; the night before this. Alimbawa king pamangamit:“Migkasakit kaming metudtud nabengi uling asna la karakal
deng yamuk keng silid ming pitudturan.”
Diparan, Kasebyan at Kabaldugan
Maralas dang sasabyan da reng kabalen ing antini:
“Ka-utak yang lango”. Sisti da reng kabalen ini kareng aliwa a mayna buntuk, lakwas na kareng magbyasa-byasa a ala namang balu. Nung masanting ya o malagu ya, sasabyan da ulang ya uling ing katawan na yang ating gamit inya iti ing pangangas na oneng mayna ne man isip.
Kabaldugan: Maklak o mayna ya buntuk; mulala o misdan; alang balu; bobu o tanga.
***
MIKANLAPIT at MISUGLUNG KABALDUGANG AMANU
baliwag – takap buntuk a gawa keng ebus a linala. Susulud da reng kabalen neng mumuran o mapali ya ing aldo. Keraklang susulud ila reng lalaki.
bandana – telang panakap buntuk a maralas susulud da reng babai.
kupya – takap buntuk a gawa keng tela o plastic a gagamitan neng mapali o mamambun.
Susulud da reng lalaki at babai.
salakut – susulud dang takap buntuk deng Katipunan kanita a gawa keng makalalang ebus, tike o yantuk. Deng aliwa gawa la keng maragul a balat ning kulubasang pepalangi.
sambalilu – gawa keng ebus, tike o yantuk a susulud da reng ating katungkulan at sangkap na ning piblas da reng lalaki.
***
Salamat pung dakal king pamanangkilik keng Kapisik at SunStar Pampanga. Malyari ko pung mag-email keng kek’ong talasulat king muirbiliuqeitpo@gmail.com mag-text o maus para karing kutang o munikala: 0942-3924-399 o 0945-3795-270.