Gatusan ka mga residente sa Zone Talong, Barangay Paknaan, Dakbayan sa Mandaue ang nanawagan alang sa pinansyal nga tabang human sa usa ka dako nga sunog nga niugdaw sa labing minos 177 ka mga balay sa gabii sa Dominggo, Marso 23, 2025.
Ang sunog nga niulbo mga alas 7:33 sa gabii, niresulta sa gibanabanang P3 milyunes nga danyos.
Lakip sa mga apektadong residente mao si Anthon John Navasilia kinsa nawad-an sa tanan niyang kabtangan.
Si Navasilia, usa ka gasoline boy, niingon nga ang una niyang hangyo mao nga mahatagan sila sa kagamhanan sa Dakbayan sa Mandaue og saktong tabang pinansyal aron ilang matukod pag-usab ang ilang mga panimalay, ingon man mga suplay alang sa ilang mga anak ug pagkaon nga moabot sa pipila ka semana.
Ang iyang uniporme sa trabaho maoy usa sa daghang mga butang nga nahimong abo, naghatag niya og kabalaka kon makabalik pa ba siya sa trabaho.
“Kini ang ikaduha nga higayon nga akong nasinati ang ingon ani ka grabe nga sunog pagkahuman sa pagkawala sa among balay sa usa ka sunog kaniadtong 2012. Wala gyud ko maghunahuna nga maagian ko kini pag-usab. Bag-o lang kami nagsugod sa pagbangon sa among mga kinabuhi, ug karon kinahanglan namo nga magsugod pag-usab,” miingon si Navasilia.
Ang laing biktima sa sunog nga si Merinda Abutay nangayo usab og tabang nga nag-ingon nga ang ilang balay hingpit nga naugdaw.
“Dili sayon ang pagsugod pag-usab. Dili sayon ang pagtan-aw sa balay nga imong gihagoan sa pagpatukod nga nahugno tungod sa usa ka butang nga dili nimo sala,” nagkanayon si Abutay.
Alang kang Abutay, ang sunog niguba dili lang sa ilang balay kon dili sa ilang handumanan nga dili nila malimtan.
Ang iyang pamilya nagpuyo sa Paknaan sukad pa niadtong 1960 ug ang ilang balay nga kasagaran hinimo sa kahoy, nahimong abo sulod sa pipila ka minuto.
“Wala na gani mi panahon sa pagsalbar sa mga butang. Ang among nahimo mao ang pagdagan. Tanan nga among gipanag-iya, among mga sinina, among appliances, bisan ang among mga importanteng dokumento wala na,” matod ni Abutay.
Karon sama sa uban, si Abutay ug ang iyang pamilya walay nabilin gawas sa mga sapot nga ilang gisul-ob.
Ang mga nasunogan kasamtangang gibutang sa Paknaan Gym, nagsalig sa hinabang gikan sa kagamhanan sa dakbayan ug mga donasyon sa pribadong indibidwal.
Sa report gikan sa Barangay Paknaan, kini nagkanayon nga 177 ka mga balay ang hingpit nga naugdaw samtang usa ang naguba.
Adunay kinatibuk-an nga 805 ka mga indibidwal ang apektado.
Matod ni Public Information Officer Karla Victoria Cortes, ang luna nga nasunogan gipanag-iya sa siyudad ug kabahin sa usa ka housing project sa gobiyerno.
Kini nagpasabot nga ang pagtukod pag-usab og mga balay sa maong luna pagadumalaon sa siyudad.
“The city will provide P10,000 financial assistance to each homeowner,” matod ni Cortes, ug nidugang nga ang pundo ipanghatag sa labing daling panahon human sa profiling sa mga nasunogan.
Hatagan usab ug pagkaon ang mga nasunogan hangtod nga sila maka-recover.
Ang City Social Welfare and Services nag-apudapod og family kits, lakip ang mga banig, habol, sinina, ug hygiene kits sa mga nasunogan.
Ang Mandaue City Fire Station nitaho nga ang sunog nagsugod sa duha ka andana nga balay nga gipanag-iya ni Juliet Buscano ug giabangan ni Joseph Amistoso Pacaldo sa Zone Sili ug Zone Talong.
Ang kalayo dali nga mikaylap nga nilamoy sa dul-an sa 6,000 square meters nga residential ug commercial nga mga lugar.
Niresponde ang mga bombero sulod sa lima ka minuto human giisa ang alarma.
Ang unang alarma giisa sa alas 7:35 sa gabii, ikaduha sa alas 7:44 sa gabii, ikatulo sa alas 7:55 sa gabii, ug ikaupat sa alas 8:04 sa gabii.
Niabot ang mga bombero hangtod sa alas 9:27 sa gabii. aron makontrolar ang kalayo, ug kini hingpit nga napalong sa alas 10:37 sa gabii.
Lima ka mga fire truck ug 32 ka bombero ang niresponde.
Gituohan nga faulty electrical wiring ang hinungdan sa sunog, sumala ni FO1 Neil Ian P. Amancio kinsa maoy nangulo sa imbestigasyon.
Ang mga bombero nag-atubang og mga hagit atol sa operasyon, lakip na ang apeke nga dalan padulong sa nahitaboan sa sunog ug mga residente nga mibira sa mga hose sa tubig sa paningkamot nga unahon ang ilang mga balay.
“We are grateful to the city police who reprimanded the residents,” matod ni Amancio.
Gawas sa Paknaan, laing sunog usab ang miigo sa sangang buhatan sa Development Bank of the Philippines (DBP) sa may Osmeña Boulevard, Barangay Kalubihan, Dakbayan sa Sugbo niadtong Dominggo.
Matod sa Cebu City Fire Station nga niabot sa P4.8 milyunes ang danyos sa maong insidente apan walay nakalas.
Duha ka personnel sa DBP ang naapektuhan.
Gibanabanang 60 metro kuwadrado ang gidak-on sa sunog nga nagsugod sa alas 5:22 sa hapon ug gipasaka sa ikaduhang alarma pagkaalas 5:33 sa hapon.
Gideklarar kini sa mga bombero nga kontrolado pagka alas 6:14 sa gabii ug hingpit nga napalong human sa 11 minutos. / dugang taho ni DPC, DVG