NITAMBONG ko ug nipresentar sa mga resulta sa among mga pagdukiduki atol sa Joint International Decade of Indigenous Languages (Idil) and International Mother Language Day (IMLD) Conference 2025 nga gipahigayon sa Sorsogon State University, Sorsogon City. Kini nga konperensya usa ka dako ug respetadong kalihukan nga puno sa kahibalo, kahulugan, ug makiangayon nga panag-uban sa mga iskolar, mga magtutudlo, ug mga propesyonal nga duna’y kasingkasing sa pagpreserbar ug pagpalambo sa atong mga lumadnong nga pinulongan, kultura, sosyal, ug uban pa nga mga track o strand.
Ang konperensya nidawat sab sa lainlaing track o strand og nagpapresentar og daghang disiplina o daghang natad sa pagtuon.
Nagpasalamat ko sa among presidente sa Cebu Technological University (CTU), Dr. Joseph C. Pepito, sa Bise Presidente sa Research and Development, Dr. Pet Roey Pascual, ug ni Mayor Mytha Ann B. Canoy sa Municipaliy of San Fernando, Cebu, sa ilang walay puas nga mga suporta ug pagtugot sa akong pag-apil sa maong kalihukan, ilabina sa pinansyal nga tabang nga ilang gihatag.
Ang konperensya may sentral nga tema o dugokan: “Reaffirming Rights-Based Reforms in Language, Literacy, and Learning.” Kini nga panagtigom usa ka plataporma sa kolaborasyon tali sa mga iskolar, edukador, ug mananaliksik gikan sa nagkalainlaing nasod ug kultura nga may usa ka tumong—ang pagpalig-on sa papel sa pinulongan sa edukasyon ug komunidad. Dako para kanako ang oportunidad nga ipresentar ang tulo namo ka mga research papers sa maong internasyonal nga entablado, usa ka pribilehiyo ug dako nga hagit nako ug sa uban pang mga magdukiduki.
Ang una nga pagdukiduki gititulohan og “Local Fisheries Terminology Variations in Camotes Islands, Cebu.” Gituki niini ang pagkadaiya sa mga termino nga gigamit sa mga mananagat sa upat ka mga munisipyo sa Camotes Islands. Napamatud-an sa among pagtuon nga ang lokal nga pinulongan duna’y dako nga papel sa pagpreserbar sa kultura ug tradisyon sa komunidad. Ang diskusyon human sa presentasyon nagpunting sa panginahanglan sa pagpanalipod sa pagkadaiya sa pinulongan ug sa papel niini sa maayong komunikasyon sulod sa industriya sa pangisda.
Ang ikaduha nga research paper, “People’s Activities in Lake Danao, Pacijan Island, Cebu,” nagtuki sa mga aktibidad sa mga tawo palibot sa Lake Danao. Gitutukan niini ang kahinungdanon sa tab-ang nga tubig isip ekonomikanhong ug kultural nga tinubdan sa komunidad. Gipaambit usab sa mga partisipante kung giunsa ang indigenous knowledge ug mga pamaagi makaapekto sa pagdumala ug konserbasyon sa natural nga kahinguhaan.
Ang ikatulo nga presentasyon mao ang “Adherence of Constructivism Philosophy Towards Outcomes-Based Education in Tertiary Teaching.” Gisusi sa pagtuon kung giunsa pag-aplikar sa mga magtutudlo sa kolehiyo ang konstraktibismo isip batakang prinsipyo sa OBE. Ang aktibong pagkat-on, kolaborasyon, ug problem-based learning gipalig-on isip mga epektibo nga pamaagi. Ang sesyon mitultol sa lawom nga diskurso bahin sa mga hagit ug kahigayunan sa pagpahiuyon sa pilosopiya sa pagtudlo ug sa mga institusyonal nga rekisito.
Kining akong kasinatian sa konperensya usa ka makapadasig nga lakang padulong sa lawom nga pagsabot sa gahom sa pinulongan, kultura, edukasyon ug uban pa, sa pagtukod og malungtarong katilingban.