Gihatagan sa Konstitusyon ang Presidente sa gahom sa paghatag og amnesty nga magpapas sa krimen o kalapasan nga nahimo ug magpahibalik sa tanang mga katungod sa usa ka tawo o pundok sa mga tawo.
Tipik sa Section 19, Article VII, 1987 Constitution, nagkanayon, “He shall also have the power to grant amnesty with the concurrence of a majority of all the Members of the Congress.”
Niadtong Oktubre 11, 2010, giluwatan ni kanhi Presidente Benigno S. Aquino III, pinaagi ni Executive Secretary Paquito N. Ochoa Jr., ang Proclamation No. 50, nga naghatag og amnesty sa tanang aktibo ug kanhi mga sakop sa Armed Forces of the Philippines ug ilang mga supporters nga nalambigit sa July 27, 2003 Oakwood Mutiny, sa February 2006 Marines Stand-Off, sa November 29, 2007 Manila Pen Incident ug ubang mga insidente.
Nagpapas kini sa tanang mga tulubagong kriminal kon sila nakahimo’g kalapasan sa bisan unsang gisilutan sa Revised Penal Code, sa Articles of War ug ubang mga special laws nunot sa maong mga panghitabo.
Usa sa naapil sa maong amnesty mao si kanhi Senador Antonio Trillanes IV, usa sa mga lider sa maong mga mutiny samtang siya usa ka lieutenant senior grade sa Philippine Navy. Maoy hinungdan nga nahibalik ang tanan niyang mga katungod, lakip na sa pag-apil sa politika.
Niadtong Agusto 31, 2018, gipirmahan ni kanhi Executive Secretary Salvador Medialdea alang ni kanhi Presidente Rodrigo Duterte ang Proclamation No. 527 nga nagrebukar sa amnesty ni Trillanes kay matod pa wa mo-file si Trillanes og official amnesty application form ug wa moangkon sa iyang kasal-anan sa 2003 Oakwood mutiny ug sa 2007 Peninsula Manila Hotel siege.
Gikuwestiyon kini ni Trillanes sa Korte Suprema nga mipagawas sa ilang desisyon sa Abril 3, 2024 sa mga kaso nga In G.R. No. 241494, 256660 ug 256078 (Sen. Antonio “Sonny” F. Trillanes IV v. Hon. Salvador C. Medialdea, et al; People of the Philippines v. Antonio F. Trillanes IV, People of the Philippines v. Antonio F. Trillanes IV).
Sa desisyon sa maong mga kaso ang Korte Suprema En Banc miingon nga “unconstitutional” ang Proclamation No. 527 ni kanhi presidente Duterte tungod kay ang pangulo di makarebukar sa grant of amnesty kon way concurrence sa Kongreso.
Matod sa Korte Suprema ang pagrebukar sa amnesty nga dugay nang nahimong final ug way notisya sa hingtungdan nakalapas sa katungod ni Trillanes sa due process. Samtang ang pagbanhaw sa mga kasong kriminal batok ni Trillanes nga na-dismiss with finality nakalapas sa iyang mga katungod batok sa ex post facto laws ug sa lagda sa double jeopardy.
“The decision affirms that in balancing the exercise of presidential prerogatives and the protection of the citizens’ rights, the constitution and the laws remain as the court’s anchor and rudder,” matod sa Labaw’ng Hukmanan. Ang Konstitusyon ug ang mga balaod nagpabilin nga angkla ug timon sa hukmanan sa pagbalanse sa gahom sa Pangulo ug sa pagprotehir sa katungod sa usa ka lungsuranon. (edbarrita@gmail.com)