Alang sa mga yanong lungsuranon, kinahanglan nga ang atong mga balaod patas, pareho alang sa tanan, way gipalabi, way gipaboran. Kon dunay gipaboran ang usa ka balaod, moingon kita nga di kini makiangayon.
Apan nasayod ba kamo nga dunay mga balaod nga dunay gipalabi ug gipaboran. Gani, tungod sa maong balaod, di makiha kadtong nakalapas sa mga balaod. Mao kini ang gitawag nga "laws of preferential application."
Usa na niini ang Section 11, Article VI, 1987 Constitution. Kini nagkanayon:
"A Senator or Member of the House of Representatives shall, in all offenses punishable by not more than six years imprisonment, be privileged from arrest while the Congress is in session. No Member shall be questioned nor be held liable in any other place for any speech or debate in the Congress or in any committee thereof."
Samtang nagpadayon ang sesyon sa Kongresso, di masikop ang usa ka senador o sakop sa Kamara de Representante kon siya nakahimo og sala kansang silot di mosobra sa unom ka tuig. Sa samang paagi, way tulubagon ang usa ka magbabalaod sa bisan unsang diskurso o debate sa Kongresso o sa bisan unsang komitiba niini.
Mao kini ang gitawag nga privilege from arrest o parliamentary immunity. Ang tumong niini mao ang pagseguro nga ang katawhan dunay representante didto sa Kongresso. Sumala pa sa Korte Suprema (Vera vs. Avelino), nga nagkutlo sa usa ka desisyon sa Korte Suprema sa Estados Unidos:
"These privileges are thus secured not with the intention of protecting the members against prosecutors for their own benefit, but to support the rights of the people, by enabling their representatives to execute the function of their office without fear of prosecution, civil or criminal."
Di ang mga sakop sa Kongresso ang giprotektahan, kon di, ang katungod sa katawhan, nga ang ilang mga representante makalihok sa way kukahadlok nga mataral sa hukmanan, sibil man o criminal.
Laing balaod nga susama niini mao ang Republic Act No. 75 nga naghatag og immunity sa mga embahador o public minister sa langyaw nga nasod, ingon man sa ilang mga katabang sa panimalay. Alang kini sa mga ambassador o public minister sa laing nasud kansang mga credential gidawat sa pangulo.
Ubos sa maong balaod, gihatag ang complete immunity. Busa di sila makiha bisan kon sila nakahimo og krimen. Sa samang paagi, di mahimong sikupon o embarguhon ang ilang mga kabtangan. Apan usa sa mga kondisyon mao ang reciprocity – nga ang ilang nasod mihatag usab og immunity alang sa atong mga ambassador. – (edbarrita@gmail.com)