Mahinungdanon ang asin sa inadlaw nga pagluto kay itimpla kini sa mga sud-an ug mga pagkaon.
Mao kini ang bida sa mga pagkaon nga parat sama sa tinabal, ginamos, hipon, buwad lawlaw, amahong ug uban pa.
Apan kadtong dunay diperensiya sa lawas, did-an sa mga doktor sa pagkaon og asin.
Bisan sa panahon sa mga karaan bias na ang asin. Gani, sa Bibliya, gitandi ang tawo sa asin.
Ang Matthew 5:13 nagkanayon, “You are the salt of the earth. But if the salt loses its saltiness, how can it be made salty again? It is no longer good for anything, except to be thrown out and trampled underfoot.”
Lisod sab kon mawagtang ang kaparat sa asin. Ang-ang man og asinan aron moparat.
Bitaw, dunay estorya nga ang mga sundawo’ng Romano kaniadto gisuwelduhan og asin nga gitawag og ”salarium,’ ang tinubdan sa pulong nga “salary” o suweldo.
Apan nganong imported na man ang 92 porsiyento sa asin sa Pilipinas nga duna man unta kitay kapin sa 36,000 ka kilometro nga kabaybayonan ug abunda man kita sa parat nga tubig sa dagat nga maoy tinubdan sa asin?
Sa tuig 1990, 15 porsiyento ra sa asin sa Pilipinas ang gikompra sa gawas sa nasod. Apan karon, niabot na sa 92 porsiyento.
Mokabat sa 628,000 ka metriko toneladang asin ang gipalit sa Pilipinas matag tuig gikan sa laing mga nasod sama sa Australia ug China.
Lakip sa gitumbok nga hinungdan niini mao ang pagkunhod sa gidak-on sa mga lugar sa paghimo sa asin, kakuwang sa suporta gikan sa gobyerno ug pribadong sektor ug mga misguided policies sama sa salt iodization nga naglakip sa asin nga dili alang sa konsumo sa tawo.
Apan hayan kamenosan ang atong pagpalit og asin sa gawas sa nasod kay gipirmahan ni Presidente Ferdinand “Bongbong” R. Marcos Jr. ang Republic Act No. 11985, ang Philippine Salt Industry Development Act nga gitumong sa pagsuporta sa mga salt farmers ug pagpalig-on ug pagpalambo sa salt industry sa nasod.
Gimando sa maong balaod ang pag-umol sa usa ka Philippine Salt Industry Development Council nga may 16 ka mga sakop nga pangulohan sa kalihim sa agrikultura aron pagpadali sa modernization ug industrialization sa industriya sa asin.
Patungan sab og tariff ang imported nga asin. Ang pundo nga matigom ibutang sa Salt Industry Development and Competitiveness Enhancement Fund (Sidcef). Sa mosunod nga 10 ka tuig, katunga sa maong pundo gamiton alang sa mga makinarya ug ekipo sama sa seawater pumps, salt harvesters, bagging machines, dump trucks, salt farm warehouses ug storage areas.
Gilibkas usab sa maong balaod ang rikisito ubos sa RA 8172, An Act for Salt Iodization Nationwide (Asin), nga i-iodized ang tanang local nga asin. Ang maong balaod gipasar niadtong 1995 aron pagsulbad sa iodine deficiency sa Pilipinas, apan gipa-iodize usab ang asin nga di para konsumo sa tawo sama sa sanitation ug water filtration.
Apan way apil ang imported nga asin. Busa, alang sa mga magpapatigayon, mas maayo pang mag-import kay sa maghimo og asin kay di na kinahanglan og makinarya alang sa iodization.
Butang nga nagtukmod sa pagtinga sa kamatayon sa lokal nga industriya sa asin, matod pa ni Senador Cynthia Villar, principal author sa Salt Industry Development Act. (edbarrita@gmail.com)