Ubos sa Statute of Frauds sa Kodigo Sibil, dunay mga kontrata nga kinahanglang ibutang sa kasulatan aron mahimong enforceable sa hukmanan.
Gitumong kini sa paglikay sa panlimbong, kalibog ug panagsungi bahin sa maong transaksiyon. Lakip sa kinahanglang ibutang sa kasulatan ang pagbaligya og yuta.
Ang Art. 1403 (2), Civil Code, nagkanayon, “The following contracts are unenforceable, unless they are ratified: “(2) Those that do not comply with the Statute of Frauds as set forth in this number. In the following cases an agreement hereafter made shall be unenforceable by action, unless the same, or some note or memorandum, thereof, be in writing, and subscribed by the party charged, or by his agent; evidence, therefore, of the agreement cannot be received without the writing, or a secondary evidence of its contents: “(e) An agreement of the leasing for a longer period than one year, or for the sale of real property or of an interest therein.” Apan ang Korte Suprema nipakanaug sa lagda nga ang pagbaligya sa yuta pinaagi sa usa ka “verbal, unwritten agreement” mahimong ilhon nga balido kon gipatuman na ang kabahin o hingpit niini. Sa kaso nga Benedicto Batara Ocampo and Daisy Garcia-Ocampo v. Noblesa Batara-Sapad and Ernesto C. Batara (G.R. No. 256343, April 2, 2025) nga sinuwat ni Associate Justice Samuel H. Gaerlan, ang Supreme Court Third Division nisuporta sa verbal sale of land tali ni Marcos Batara ug sa iyang pag-umangkon nga si Benedicto Ocampo.
Napalgan sa Korte Suprema nga balido kini bisan way kasulatan kay nadawat ni Ocampo ang titulo sa yuta, nipuyo siya didto og nakahimo na siya og mga improvements niini. Ang yuta rehistrado sa ngan ni Batara.
Pagkamatay niya sa 1974, ang iyang mga anak, sila si Noblesa ug Ernesto, way kalibutan sa maong yuta. Nadiskubrehan lang nila kini sa 2007 sa dihang nakadawat sila og notisya sa wala mabayri nga real estate taxes ug ilang nahibaw-an nga nagpuyo didto ang ilang ig-agaw nga si Ocampo.
Si Noblesa ug Ernesto nipasaka og kaso sa pagbawi sa yuta gikan kang Ocampo kay sila ang mga manununod. Apan si Ocampo niingon nga iyang napalit ang yuta gikan kang Batara sa buhi pa kini. Sa pagkamatay ni Batara, si Ocampo nagpadayon sa pagbayad sa installments ngadto ni Marcelo, igsuon ni Batara ug guardian ni Noblesa.
Gipakita niya ang titulo sa yuta isip pruweba kay giintrigo kini ngadto kaniya ni Batara human madawat ang pasiunang bayad. Ang Regional Trial Court ug ang Court of Appeals nipabor nila ni Noblesa ug Ernesto, kay mas bug-at ang ilang katungod sanglit ang yuta rehistrado ubos sa ngalan sa ilang amahan.
Kuwang ang pruweba ni Ocampo sa usa ka palit nga way kasulatan. Apan gibali ang ilang mga desisyon sa Korte Suprema nga niingon nga ang palit sa yuta nga way kasulatan balido gihapon kon napatuman na ang kabahin o hingpit niini. Mahimong dawaton ang mga testimoniya sa mga testigo nga magmatuod nga nahitabo ang palit sa yuta.
Usa sa mga kalig-unan nga nahitabo ang palit mao nga gipuy-an na kini ni Ocampo. Ang nakapalit og yuta ug nagpuyo na niini mahimong makagamit sa verbal agreement isip legal basis sa paghupot niini bisan way kasulatan. Sa maong kaso, duna nay partial execution kay nakabayad man si Ocampo sa kabahin sa bili sa yuta, iyang gipuy-an ang maong yuta ug naghupot na siya sa titulo niini.
Apan matod sa Korte Suprema way bili ang pagbayad ni Ocampo ngadto kang Marcelo, igsuon ni Batara, kay wala siya’y authority sa pagdawat niini alang sa mga eridiro ni Batara.
Busa kinahanglang bayran ni Ocampo ang balance sa presyo sa palit, apil ang interest ngadto kang Noblesa ug Ernesto. (edbarrita@gmail.com)