Asawa ngadto sa bana, “Dong, huboa akong blouse.” Gihubo kini sa bana.
“Dong, huboa akong bra.” Gihubo kini sa bana.
“Dong, huboa akong sayal.” Gihubo kini sa bana.
“Dong, huboa akong panty.” Gihubo kini sa bana.
Ingon sa asawa, “Sa sunod Dong ha, ayaw og sul-ob anang dili imo.”
Alang kining maong pasiaw sa mga cross-dresser. Sa lalaki nga gustong mosul-ob og binabaye, sa babaye nga gustong magsul-ob sama sa lalaki.
Apan unsay mahitabo niadtong nagtago sa ilang tinuoray nga kahimtang unya nisulod sa kaminyuon? Sama pananglit, ang usa ka babaye nga nakabana og lalaki nga bayot diay o kaha usa ka lalaki nga nakapangasawa og babaye nga tomboy diay.
Ang Korte Suprema nipakanaog sa lagda nga ang pagtago sa “homosexuality,” sa pagkabayot o pagkatomboy, mahimong sukaranan sa pag-anular sa kaminyuon.
Mao kini ang unod sa kaso nga Salva-Roldan v. Roldan (G.R. No. 268109, March 3, 2025) nga sinuwat ni Associate Justice Antonio T. Kho, Jr. sa Supreme Court Second Division, sumala sa usa ka press release sa Office of the Spokesperson sa Korte Suprema.
Sa maong kaso, gianular sa Korte Suprema ang kaminyuon sa usa ka babaye kansang bana nagtago sa iyang pagkabayot sa wala pa sila maminyo.
Ang magtiayon nagkaila pinaagi sa social media.
Sa labing una nilang date nabantayan sa babaye nga wa mohalok ang lalaki kaniya. Wa gani mokupot sa iyang kamot.
Kon mangaon sila, di motupad ang lalaki kaniya kay mauwaw siya. Duna silay “long-distance relationship” kay ang lalaki nagtrabaho man sa Saudi Arabia.
Human sa ilang kasal, nagpuyo sila’g kadiyot apan wa silay pakighilawas ug makiglalis sa asawa ang bana aron di sila magkaduol. Duha ka buwan human sa kasal, ang bana nilarga og balik sa gawas.
Wa nay komunikasyon ug nipadala lang og mensahe sa ilang unang wedding anniversary.
Nautingkayan na lang sa asawa sa mga gamit sa iyang bana ang mga magasin nga dunay hulagway sa naghubo nga mga lalaking modelo.
Sa dihang gikonprontasi, niangkon ang bana nga bayot siya.
Tungod sa kasagmuyo, nibiya ang asawa sa ilang balay ug nipauli sa iyang mga ginikanan.
Nipasaka ang babaye og annulment sa katarungan nga nakuha ang iyang pagsugot nga magpakasal pinaagi sa panlimbong. Di unta siya makigminyo kon nasayod pa siya sa tinuod.
Sa maong kaso, ang gipresentar mao ra ang testimoniya sa babaye ug sa iyang amahan.
Ang lalaki wa moatubang sa hukmanan o mosumitir og tubag.
Gi-deny sa Regional Trial Court ug sa Court of Appeals ang petisyon sa babaye tungod sa kakuwang sa ebidensiya sa pagkabayot sa lalaki ug sa iyang pagtago niini aron mosugot ang babaye nga makigminyo kaniya.
Gisupak kini sa Korte Suprema. Aron balido ang usa ka kaminyuon, kinahanglan nga gawasnon ang magtiayon sa pag-uyon nga magpakasal.
Ang Article 45 sa Family Code nag-ingon nga ang kaminyuon mahimong maanular kon ang pag-uyon sa usa kanila nakuha sa panlimbong, gawas lang kon nagpadayon sila sa pag-ipon sa pagpuyo human madiskubrehi ang panlimbong. Giklaro sa Article 46 sa Family Code nga ang pagtago sa homosexuality o lesbianism gikan sa kapikas usa ka pagpanlimbong.
Gituohan sa Korte Suprema ang alegasyon sa babaye, nunot sa pag-angkon sa lalaki nga bayot siya ug kapakyas sa pag-ipon sa pagpuyo isip bana ug asawa.
Napalgan sa Labaw’ng Hukmanan nga dunay tumong ang lalaki nga magtago sa iyang pagkabayot aron mosugot ang babaye nga magpakasal kaniya. Nagpadayon ang maong pagsuway sa pagtago pinaagi sa kakuwang sa ilang intimacy o pakighilawas.
Sanglit ang pag-uyon sa babaye nga magpakasal nakuha man sa limbong, ug ang babaye nibiya man sa iyang bana sa dihang nadiskubrehan niya ang panlimbong sa iyang bana, gianular sa Korte Suprema ang ilang kaminyuon. (edbarrita@gmail.com)