Nihukom ang Korte Suprema nga samtang usa ka kalapasang administratiba ang paggamit og illegal nga drugas sa mga kawani sa gobiyerno, kinahanglan nga hatagan sila sa kahigayunan nga moagi sa drug rehabilitation.
Angay lang nga mataktak sila sa serbisyo kon dili sila makigtambayayong o dili makahuman sa gikinahanglan nga rehabilitation program.
Subay kini sa mga balaod ug treaties nga nag-ila sa paggamit og drugas nga usa ka public health challenge.
Mao kini ang unod sa desisyon sa kaso nga Carlito P. Salomon v. The City Government of Muntinlupa (G.R. No. 260742, May 20, 2025, nga sinuwat ni Senior Associate Justice Marvic M.V.F. Leonen.
Sa maong kaso, gi-modify sa Supreme Court En Banc ang desisyon sa Court of Appeals (CA) nga nagdason sa pagpalagpot sa serbisyo ni Engineer Carlito P. Salomon sa Muntinlupa City human siya napalgang positibo sa shabu.
Nagpositibo sa shabu si Salomon sa pasiunang screening sa Muntinlupa Laboratory ug sa confirmatory test nga gihimo sa National Laboratory.
Human sa usa ka pormal nga imbestigasyon, gipasakahan siya sa kasong grave misconduct. Ang mayor nimando sa pagpalagpot kaniya sa serbisyo. Gidasunan kini sa Civil Service Commission (CSC) ug sa CA.
Apan ang Korte Suprema niingon nga samtang balido ang ilang findings, kinahanglan una nga hatagan si Salomon sa kahigayunan nga ma-rehabilitate sa dili pa siya taktakon sa serbisyo.
Kini tungod kay ang paggamit og drugas giila nga usa ka sakit o balatian, ug dili lang kay usa ka krimen, busa kinahanglan nga tambalan.
Ang Republic Act No. 9165 (Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002) nagmando sa Estado nga mohatag og access sa mga drug users ngadto sa mga rehabilitation programs aron sila maulian ug mahibalik sa katilingban.
Subay sab kini sa obligasyon sa Pilipinas ubos sa mga international agreements sa pagtubag sa public health aspect sa paggamit sa ilegal nga drugas ug niadtong mga tawo nga nalulong o naadik niini.
Gipaluyohan sab kini sa Memorandum Circular No. 13, series of 2017 sa CSC nga nag-awhag sa intervention imbes sa diha-diha nga pagtaktak sa serbisyo sa mga kawani nga positibo sa ilegal nga drugas.
Bisan pa kon dunay administrative liability, ang tumong mao nga maka-recover ang maong kawani ug mahibalik sa serbisyo publiko.
Sa kaso ni Salomon, ang Korte Suprema niingon nga kinahanglan unta nga gi-refer siya sa usa ka tukmang rehabilitation program imbes sa pagtaktak dayon sa serbisyo.
“It does not merit their dismissal from office unless they do not cooperate with, or fail, the intervention program to which they are referred,” nagkanayon ang Labaw nga Hukmanan.
Gimanduan si Salomon nga mokuha og laing drug test tungod kay 14 ka tuig na ang nilabay human sa iyang katapusang drug test.
Kon negatibo, dili na kinahanglan ang rehabilitation ug ang CSC mahimong mopagawas na sa iyang mga benepisyo ug pabalikon siya sa serbisyo.
Kon positibo, moagi siya sa usa ka drug dependency exam ug rehabilitation program. Ang iyang mga silot pugngan lang una samtang ubos pa siya sa rehabilitation, kon maka-recover siya ug
takos na nga motrabaho, ipagawas ang iyang mga benepisyo ug pabalikon sa trabaho sa gobiyerno. (edbarrita@gmail.com)