Ang pumapalit og yuta kinahanglan nga mosusi sa certificate of title ingon man sa record sa Registry of Deeds aron sa paglikay sa mga transaksiyon nga usa diay ka pagpanglimbong, matod pa sa Korte Suprema.
Mao kini ang desisyon sa Korte Suprema sa kaso nga Spouses Orencio S. Manalese and Eloisa B. Manalese, and Aries B. Manalese v. The Estate of the Late Spouses Narciso and Ofelia Ferreras (G.R. No. 254046, Nov. 25, 2024).
Sa desisyon nga sinuwat ni Associate Justice Alfredo Benjamin S. Caguioa, gidasonan sa Supreme Court Third Division ang hukom sa Regional Trial Court (RTC) ug Court of Appeals (CA) nga nagdeklarar nga nulo sa titulo sa yuta sa magtiayon nga Orencio ug Eloisa Manalese.
Napalgan sa Korte Suprema nga ang magtiayon napakyas sa paghimo og due diligence sa ilang pagpalit og yuta gikan ni Carina Pinpin nga nakakuha og titulo sa yuta pinaagi sa pagpanglimbong.
Ang magtiayong Manalese nakapalit og duha ka parsela nga yuta gikan kang Pinpin nga nipresentar og titulo sa iyang pangalan ug niangkon nga napalit niya kini gikan sa orihinal nga mga tag-iya, sila si anhing Narciso ug Ofelia Ferreras.
Gipakita sila sa usa ka deed of sale isip pruweba nga si Pinpin maoy tag-iya ug kini maoy gibasihan sa pagpabalhin sa titutlo ngadto sa ngalan sa magtiayong Manalese. Apan gikuwestiyon kini sa RTC ni Danilo Ferreras, administrador sa Ferreras estate,nga niingon nga ang maong mga luna sa yuta gipanag-iya pa sa Ferrerasa estate.
Nakakuha si Pinpin og duplicate titles pinaagi sa pagsumitir sa usa ka tinumotumo nga affidavit of loss ug usa ka forged deed of sale nga maoy iyang gipresentar ngadto sa mga Manalese.
Nangatarungan ang mga Manalese nga sila buyers in good faith kay nagsalig sila sa limpyo nga mga titulo. Apan ang RTC ug CA nga nidesisyon nga ang mga Manalese mga buyers in bad faith kay wala nila susiha ang pagpanag-iya ni Pinpin.
Dunay mga warning signs. Una, gipirmahan ug ginotaryohan ang deed of sale human nangamatay ang orihinal nga mga tag-iya.
Ikaduha, gipalit ni Pinpin ang yuta og P250,000 apan gibaligya ngadto sa mga Manalese og P3.3 milyunes.
Matod sa Korte Suprema kinahanglang susihon ang certificate of title ug ang record sa Registry of Deeds sa dili pa mopalit og yuta.
Dili angay nga magsalig lang sa certificate of title labi na kon dunay kadudahan.
Ang nipalit og yuta nga mobaliwa sa mga kadudahan dili makaangkon nga buyer in good faith.
Ning maong kaso, ang mga Manalese napakyas sa pagsusi sa mga warning signs ug wala sila naghimo og due diligence.
Ubos sa Presidential Decree (PD) No. 1529, ang Property Registration Decree, ang usa ka re-issued title usa lamang ka duplicate ug dili pareho og gibug-aton sa orihinal nga titulo.
Ang mopalit og yuta angay nga magmatngon sa maong mga titutlo tungod kay dili balido ang pagbalhin sa ngalan sa titulo ubos sa usa ka forged duplicate title.
Sanglit mga duplicate certificates ang gipresentar ngadto sa mga Manalese, ila unta kining gisusi sa Registry of Deeds, ug ila untang nahibaw-an ang pagpanglimbong. Sa iyang Separate Concurring Opinion, si Associate Justice Henri Jean Paul B. Inting nipadayag sa iyang kabalaka nga ang pagsusi sa usa ka limpyo nga titulo maghatag sa wala kinahanglana nga palas-unon sa mga ordinaryong pumapalit og yuta ug magwagtang sa pagsalig sa certificates of title. “ - edbarrita@gmail.com