Unya na ta manguros human sa kilat. Ang-ang, kusog man sab kaayo ang kilat. Mao na nga mag-una gyud ang kilat una pa ta manguros. Kon simbako maigo, dili na gyud makapanguros. Naa ra bay ginaingon nga mas dako pa ka og purohan nga maigo kaduha sa kilat kay sa makaigo ka sa jackpot sa lotto.
Sumala pa sa google.com, ang makita nato nga kilat susama kakusog sa speed of light nga anaa sa 300,000 kilometros matag segundo. Mas hinay ang speed of sound mao na nga mag-una ka og kakita sa kilat una ka pa makadungog sa dugdog.
Apan angay mangandam alang sa mahimong pangandaman sama sa bagyo. Di sama sa linog nga di matagna kanus-a motay-og, ang bagyo makita sa mga kahimanan sa Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration (Pagasa) ug sa mga weather bureau sa ubang mga nasod bisan layo pa kini.
○ ○ ○
Sa unang panahon sa Cabadiangan, kon isibya sa radio nga dunay taliabot nga bagyo, tukoran dayon og kawayan ang mga haligi sa mga panimalay aron dili malusno inig-kusokuso sa hangin. Karon daghan na ang angay bantayan, sama sa baha sa mga sapa kay gikurakot ang mga flood control project maong substandard ug daling mabuswang o kaha di na gyud makita kay nahimong multo sama sa multo sa Kalagkalag.
Sumala sa Pagasa, nisulod na ang tropical storm nga ginganlan og Tino (international name Kalmaegi) sa Philippine area of responsibility (PAR) sa alas 5:30 niadtong Dominggo. Layo pa hinuon sab ang bagyo apan mokalit lang og sutoy, maong di kakompiyansahan.
○ ○ ○
Angay hinumdoman sa tanan ang leksyon sa super typhoon Yolanda (Haiyan), nga nikusokuso sa Kabisay-an niadtong sa Nobiyembre, 2013 ug nikalas og kapin sa 6,500 ngadto sa 20,000 ka mga kinabuhi ug sa super typhoon Odette (Rai) niadtong Disyembre, 2021.
Ang bagyong Tino nagsubay ra ba sa susamang rota sa niaging duha nga mga super typhoon. Mao nga kinahanglan nga katong nagpuyo sa daplin sa mga sapa ug duol sa baybayon mohiklin ngadto sa ibabaw nga dapit, nga dili maabot sa baha ug pagsaka sa dagat.
Duna ta’y mga evacuation center apan angay sab ning inspeksiyunon. Kay sa paglinog sa amihanang Sugbo, labing menos lima ang nangamatay kay natagakan sa kabahin sa usa ka covered court, nga mahimo usab nga usa ka evacuation center.