Giklaro sa Korte Suprema nga ang time limit o prescriptive period sa mga krimen, lakip niadtong ubos sa 2022 Rules on Expedited Procedures in the First Level Courts, mohunong kon ang complaint gipasaka na sa Department of Justice (DOJ), dili sa pagpasaka niini sa korte.
Mao kini ang unod sa desisyon sa Supreme Court En Banc sa kaso nga People v. Consebido (G.R. No. 258563, April 2, 2025) nga sinuwat ni Associate Justice Henri Jean Paul B. Inting.
Giabandonar sa Korte Suprema ang ilang mga ruling sa 2023 sa kaso nga Republic v. Desierto ug Corpus, Jr. v. People nga naglatid ang prescriptive period sa mga krimen ubos sa 1991 Revised Rules on Summary Procedure mahunong lamang kon ang information mapasaka na sa korte.
Ang Rules on Summary Procedure gitumong sa paghimong sayon sa court proceedings pinaagi sa pagbutang og limitasyon sa pleadings ug motions, pagpaminos sa gasto ug pagpadali sa paghusay sa kaso.
Kining maong rules alang sa mga kaso ubos sa huridiskiyon sa first-level courts, lakip sa Metropolitan Trial Courts, Municipal Trial Courts in Cities, Municipal Trial Courts, and Municipal Circuit Trial Courts.
Ang mga krimen naglakip sa traffic violations, kalapasan sa mga ordinansa ug sa mga krimen kansang silot pagkapriso sa unom ka buwan ug multa nga P1,000. Sa 2022, gipulihan sa Rules on Expedited Procedures ang Rules on Summary Procedure sa paghiusa sa Revised Rules on Summary Procedure ug sa 2016 Revised Rules on Small Claims Cases.
Ang coverage sa summary procedure naglakip na sa mga krimen kansang silot hangtod sa pagkapriso sa usa ka tuig ug multa hangtod sa P50,000.Ang mga kasong kriminal mahimong ipasaka pinaagi sa usa ka complaint o information.
Sa 2024, miluwat ang DOJ sa ilang Rules on Summary Investigation and Expedited Preliminary Investigation nga naglatid nga ang summary investigation pagahimuon kon ang silot pagkapriso hangtod sa usa ka tuig.
Tungod sa maong mga kalambuan, giklaro sa Labawng Hukmanan nga ang prescriptive period sa mga krimen mahunong kon ang complaint mapasaka sa prosecutor’s office ug sa pagsugod sa summary investigation. Giila sa Korte Suprema nga samtang kinahanglan nga dalion ang resolusyon sa mga kasong kriminal, dili kalikayan nga dunay higayon nga malangay.
Sanglit ang Estado man maoy offended party sa mga kasong kriminal, kinahanglan nga dili kini mabintahaan tungod sa kalangay sa preliminary investigation sa DOJ, bisan sa mga krimen ubos sa summary procedure.
“It is unjust to deprive the injured party of the right to obtain vindication on account of delays that are not under their control. All that the victim of the offense may do on their part to initiate the prosecution is to file the requisite complaint,” nagkanayon ang Korte Suprema. Ang maong bag-ong lagda sa paghunong sa prescriptive period for prosecuting crimes. Busa aplikado kini sa umaabot pa ug wala nay labot ang mga kaso nga ni-prescribe na. (edbarrita@gmail.com)