Ang Department of Agriculture (DA) nisubli sa ilang pasalig sa pagpausbaw sa lebel sa produksiyon sa humay sa nasod sa mas menos nga gasto aron mapagaan ang palas-anon sa global inflation.
Sa usa ka press conference niadtong Sabado, Abril 6, 2024, si DA Assistant Secretary Arnel De Mesa niingon nga ang gobyerno mogamit sa mas dako nga mekanisasyon ug episyente nga mga proseso sa post-harvest aron mapalambo ang kalihukan nga agrikultura sa nasod.
“So ngayon, ang tutok pa rin namin ngayon ay sa palayan na mapataas ang lebel ng produksiyon at mapababa iyong cost to produce, again sa pamamagitan ng mechanization at mapababa rin iyong post-harvest losses. Kaya iyon ang tinututukan din ni (DA) Secretary (Francisco) Tiu Laurel,” matod pa ni De Mesa.
Tungod sa lainlaing mga humay nga gitanom ug giani, si De Mesa niingon nga adunay mga 15 ngadto sa 20 porsyento nga pagkawala sa post-harvest, ilabi na sa panahon sa pagpauga ug paggaling.
“Iyong halimbawa, sa milling natin sa kiskisan, malaki na sa atin iyong 65 percent na milling recovery pero marami pa rin sa kiskisan, nasa 50 to 55 percent ang milling recovery,” matod ni De Mesa.
“Ang isang dahilan nito, maraming variety ng bigas na mayroon ngayon na natatanim at mayroong masyadong mahaba, mayroong bilugan, masyadong maliit. So iyong kiskisan kasi ano ‘yan, e, ‘pag rubber hull, ‘pag hindi maganda iyong clearance...talagang maraming durog o kaya marami iyong palay pa o ipa na natitira so kailangan ikiskis uli, so maraming nasasayang,” dugang pa niya.
Ang DA nagplano nga pakunhuran ang gidaghanon sa mga nagkalain-laing klase sa bugas nga sobra sa 18 ngadto na lang sa duha o tulo sa matag rehiyon aron masiguro ang episyente nga sistema sa pag galing nga adunay mas taas nga recovery sa pag galing.
Si De Mesa niingon nga ila usab nga gilantaw ang pagtukod og mga pantalan nga gituyo alang sa dagkong mga barko aron momenos sa logistics cost sa farm inputs, sama sa fertilizers, nga sa katapusan makapaubos sa gasto sa pagprodyus og bugas sa nasod. / TPM sa SunStar Philippines