Si kanhi Presidente Rodrigo Duterte nipahayag niadtong Lunes, Oktubre 28, 2024, nga ang mga pagpamatay ubos sa drug war sa iyang administrasyon “not state-sponsored.”
Sa iyang pakigpulong atol sa pagbukas sa Senate Blue Ribbon subcommittee investigation sa giingong extrajudicial killings (EJKs) ubos sa kanhi administrasyon, si Duterte niingon nga wala gyud siya momando sa kapulisan o militar sa pagpatay ni bisan kinsa.
“It was not a state-sponsored killing. There was never an official order for the police and military and for the agents of the government to kill,” matod ni Duterte.
“Wala akong sinabi na ganun kasi abogado ako. Ang sinabi ko that in your fulfillment of duty ‘yung elements of self-defense will apply to you,” dason niya.
Apan, siya miingon nga iyang gimandoan ang mga polis sa "paghagit" sa mga kriminal sa pagpakigbatok kanila ug sa pagpatay kanila kon sila mosukol sa pagdakop.
Gipasabot niya nga ang trabaho sa polis naglambigit sa personal nga kontak ug komprontasyon sa mga tawo, labi na sa mga kriminal, nga mahimong dili maayo, sa kadaot o kamatayon.
Sa iyang pangbukas nga pakigpulong, gisubli ni Duterte ang iyang “covenant” dili lamang isip opisyal sa gobyerno kon dili usa usab ka pribadong lungsoranon aron panalipdan ang nasod ug ang katawhang Pilipino.
“My mandate as President of the Republic was to protect the country and the Filipino people. Do not question my policies because I offer no apologies, no excuses. I did what I had to do. Whether you believe it or not, I did for my country,” matod ni Duterte.
“The war on drugs is not about killing people. It is about protecting the innocent and the defenseless. The war on drugs is about the eradication of illegal substances such as shabu, cocaine, heroin, marijuana, party drugs, and the like, which ruins people’s families, communities, and relationships, and tears apart the social fabric, which binds the public’s peace and brotherhood (sic),” dugang ni Duterte.
Apan gisubli ni Duterte nga sukad sa iyang panahon isip mayor sa Davao City, hangtod nga napili siya isip labing taas nga opisyal sa gobiyerno sa nasud, kanunay niyang sultihan ang kapulisan nga magmabinantayon sa balaod sa kinaiyahan ug dili abusohan ang ilang awtoridad ug gahom.
Matod niya nga gipahinumdoman niya sila nga molihok sumala sa pagdepensa sa kaugalingon.
“Matagal ako nagturo sa aming bayan sa police academy when I was a prosecutor to augment my income. Ang sinabi ko sa kanila, when you are arresting a criminal, you are not supposed to request him to surrender. You have to overcome the resistance, however,” pasabot ni Duterte.
“Pag ayaw, it’s the duty of the police overcome the resistance. Kung ayaw mag-surrender at kung may baril at kung tingin mo mamatay ka, barilin mo sa ulo. Patayin mo. At least one less criminal in the community. Yun ang utos ko when I was a fiscal and professor sa police academy,” dugang niya.
Tungod sa “demonizing” nga epekto sa illegal substances, si Duterte niingon nga iyang gitan-aw ang mga tawo nga adik sa drugss isip “victims” ug “patients” nga nanginaanglan og medikal nga tabang ug dili isip kriminal.
Kapin sa 6,200 ka giingong drug suspects ang napatay atol sa termino ni Duterte gikan 2016 hangtod 2022.
'GANTI'
Si Retired Police Colonel Royina Garma, kinsa naila nga adunay suod nga relasyon ni Duterte, una nang mibutyag sa giingong reward scheme ubos sa kanhi administrasyon, nga nagtanyag og monetary reward sa mga police personnel bugti sa pagpatay sa mga drug suspects.
Matod niya nga niadtong Mayo 2016, pipila ka bulan sa wala pa molingkod si Duterte sa katungdanan, iyang gihangyo siya nga mangita og tawo nga "makahimo sa pagpatuman sa gubat batok sa droga sa nasudnong sukod, nga magsundog sa modelo sa Davao."
Matud ni Garma nga ang modelo sa Davao nagtumong sa sistema nga naglambigit sa mga pagbayad ug mga reward sa tulo ka lebel: reward kon mapatay ang suspek, pagpondo sa giplanong operasyon, ug refund sa mga galastuhan sa operasyon.
Siya niingon nga ang insentibo gikan sa P20,000 ngadto sa P1 milyon, depende sa lebel sa hulga sa neutralized drug personality.
Gihimakak ni Duterte ang paghimo sa maong tawag ngadto kang Garma.
“I hate to say this, but nagsisinungaling yang g*ga na yan. Bakit ako mamili ng Iglesia Ni Cristo?” matod ni Duterte.
“Bakit ko siya tawagan? It’s a lie. I don't know what she is driving at kung ano gusto niyang ipalabas at the end of the story,” dugang ni Duterte.
Atol sa inquiry, nakig-atubang si Duterte sa unang higayon kang kanhi Senador Leila de Lima ug ubang pamilya sa giingong biktima sa drug war. / TPM / SunStar Philippines