Editoryal: Amping Sugbo sa pag-abot ni Tino
Wala pa gani hingpit nakabangon ang Sugbo gikan sa 6.9 magnitude nga linog niadtong Septiyembre 30, 2025, aduna na sab laing katalagman ang nagsingabot nga moigo sa probinsya – ang bagyong gitawag og “Tino.”
Ang nakapait pa gyud niini, giingong motadlas si Tino sa amihanang bahin sa Sugbo, nga maoy naapektuhan og maayo sa niaging makalilisang nga linog.
Si Tino, nga gikatahong moabot sa labing kusog niining paghaguros nga 85 kilometer per hour (kph), nisulod na sa Philippine Area of Responsibility (PAR) ning Dominggo, Nobiyembre 2.
Kinahanglang mag-amping ug mangandam ang tanan kay bisan wala makonsiderar nga super typhoon si Tino, gilaumang makahatag gihapon kini og mga kadaut hilabi na sa mga pamilya sa amihanang bahin sa Sugbo, nga kasamtangang nagpuyo sa tent cities ug temporaryong mga pinuy-anan, nga sayon ra gyud paluparon sa hangin nga adunay gikusgon nga 85kph.
Ang desisyon sa Kagamhanan sa Probinsya sa Sugbo nga daling i-aktibo ang ilang disaster preparedness plan, hilabi na alang sa grabeng naapektuhan sa linog, usa ka dalaygong lakang.
Klaro ang direktiba ni Gobernador Pamela Baricuatro: “The priority is to safeguard lives, properties and critical infrastructure.”
Sakto kining gibuhat ni Baricuatro nga mangandam daan pipila ka mga adlaw una mohaguros si Tino sa probinsya.
Karong Lunes, Nobiyemre 3, gikatahong mag-landfall si Tino sa Caraga ug Eastern Samar regions una kini motadlas sa Sugbo karong Martes, Nobiyembre 4.
Ning sayong lakang sa pagpangandam nga gipatuman ni Baricuatro, hayan gilauman nga dili ra grabe nga kadaut ang mahatag ni Tino sa probinsya.
Komprehensibo ang giaktibong mga lagda nga gipasunod ni Baricuatro isip pagpangandam sa pag-abot ni Tino, nga nasulod sa han-ay nga tropical storm.
Apil niini ang tanan gikan sa Provincial Disaster Risk Reduction and Management Office (PDRRMO), nga nagpahigayon og pre-disaster risk assessments ug mag-aktibo sa Emergency Operations Center (EOC) karong Nobiyembre 3, hangtod sa Provincial Engineering Office (PEO), nga nag-andam sa bug-at nga mga ekipo ug backup power.
Ang Provincial Social Welfare and Development Office (PSWDO) gitahasan alang sa pag-andam sa mga hinabang ug ang Provincial Health Office (PHO) alang sa emerhensiyang medikal ug WASH teams makatabang sab aron seguradong matubag ang dinaliang panginahanglan sa kaluwasan ug ang pagbangon human sa bagyo.
Ang pagpatuman sa Incident Command System (ICS) mahinungdanon nga maseguro ang hiniusa ug organisado nga pagresponde.
Gawas sa makusog nga hangin, si Tino maghatag sab og dakong hulga sa pagbaha, ug pagdahili sa yuta busa gikinahanglan ang dobleng pag-amping.
Hinaut nga ang matag Sugboanon motuman sa kon unsa’y kamanduan sa gobiyerno. Amping Sugbo.