Sa gihimong pagbulgar sa magtiayong Pacifico ug Sarah Discaya atol sa Senate Blue Ribbon Committee inquiry naghukas sa tabon: duha sa ila nga kompanya maoy nakadawat sa daghang proyekto sa 2022 hangtod na 2025, apan ubos diay sa sistema nga ‘porsyento’ nga bahin alang sa mga kongresista ug mga opisyal sa Department Public Works and Highways (DPWH).
Ang maong porsyento nagsilbing nga bayad o garantiya sa mga magbabalaod aron magpadayon ang negosyo o makakuha pa gihapon og proyekto ang mga Discaya sa gobyerno.
Pasabot niini nga ang katawhan gipangawatan sa pundo nga alang unta sa kaluwasan ug kaayohan sa kinabag-an.
Dugang kasayuran gikan sa mga Discaya nga ang kapin sa 10 hangtod 25 porsyento nga ‘komisyon’ gipamugos nga kasabutan ug kuhaon kini nga cash. Ang mahitabo magbilin nalang og gamay nga bahin alang sa tinuod nga trabaho.
Kini maoy usa sa hinungdan nga substandard ang resulta sa proyekto, huyang nga sayon lang banlason sa baha ang flood control projects kay dili na mapalit ang angay ug gikinahanglang materyales kay ang dako nga pahat sap undo tua na napaingon sa kickback.
Ang nahitabo sa Senate Blue Ribbon Committee inquiry niadtong Lunes, Septiyembre 8, 2025 ang mga gihinganlan nga kongresista ug mga opisyal sa DPWH nga gipasanginlan nga nakadawat og bahin sa mga national funded projects usa ka dakong kauwawan.
Ang mga magbuhuhis nga nagkabuktot og panarbaho mao ray gitunto kay gibulsa ra diay sa mga buaya nga opisyal.
Panahon na sa hustisya ug katin-awan ang senado ug ang ubang ahensiya angayan nga mobarog ug mohikyad sa tanang ebidensya.
Dili lang unta kutob ang pasangil nga sa kadugayan malubong lang sa limot.
Ang pagyagyag sa kamatuoran dili ikawang, panahon nga maghiusa ang tanan sa panawagan og tinuoray ug dinalian nga reforma.