Editoryal: Kadaut kon magpataka og kuha og tubig
Taliwa sa kakuwang sa tubig karon dinhi sa Sugbo, dunay giduso nga tinguha sa pag-regulate sa pagkuha og tubig ilawom sa yuta sa pribadong mga contractor.
Mao kini ang gitinguha ni Cebu City Councilor Nestor Archival taliwa ning nasinati nga epekto sa El Niño phenomenon karon.
Daghan ang wa nasayod nga ang ground water kun tubig ilawom sa yuta nasudlan na og parat hangtod na sa pipila ka mga dapit sa Siyudad sa Sugbo nga layo na sa dagat.
Usa kini sa mga rason nga ang Metropolitan Cebu Water District (MCWD) nigamit na sa surface water, kansang tinubdan mao ang kasapaan ug ning bag-o ang desalination plant.
Gawas sa pagsulod sa parat nga tubig sa kayutaan nga layo sa dagat, duna sab kini di maayong epekto sa Sugbo sa kinatibuk-an. Sa usa ka pagtuon, ang Jakarta, ulohang siyudad sa Indonesia, nagkaanam og kaunlod. Ang rason? Nasobraan nga epekto sa pagkuha sa tubig ilawom sa yuta.
Dunay mga panagna nga pipila ka mga tuig gikan karon, ubos na sa sea level ang mao nga siyudad hinungdan nga ibalhin ang kapital sa Indonesia.
Busa, di usab layo nga mahitabo kini sa Sugbo taliwa sa paspas kaayo nga urbanisasyon sa Metro Cebu, sa pagpanurok sa tag-as nga mga building.
Ang gihimo karon sa water firm sa pagdangop sa surface water ug desalination plants karon ug sa umaabot nga katuigan naa sa husto nga direksyon.
Base sa bana-bana, kana kon magpadayon ang global warming, sobra sa katunga sa dakbayan sa Sugbo ubos na sa sea level.
Kon magpadayon ang groundwater extraction dinhi, mas mohayag ang posibilidad nga kini mahitabo.
Wa na unyay reclamation project nga makaluwas sa Metro Cebu gikan sa pagsulod sa tubig kon kini magkaunlod tungod sa sobrang pagkuha sa tubig ilawom sa yuta.
Mahal man tuod ang mga planta, apan sa paspas nga paglambo sa teknolohiya, ang tubig nga gama gikan niini barato na lang unya sa pagligid sa panahon.
Masarang na lang unya kaayo ang presyo sa tubig gikan sa desalination plants.
Sa pagdaghan usab unya niini, ang nagbalikbalik nga suliran sa tinubdan sa tubig matag tuig tungod sa huwaw masulbad na unya niini.
Bisan gani ang mga panginahanglan sa tubig sa mga umahan, hayan maalibyo sa desalinated water busa ang pagpananom ug pag-ani mahitabo na sa tibuok tuig, pahaom sa season sa mga prutas ug lagutmon.
Unya, mahatagan og panahon ang naandang tinubdan sa tubig nga mahibalik sa iyang naandan nga kahimtang, kana kon mahitabo man.