Ang desisyon sa gobiyerno sa Pilipinas nga ibalhin ang responsibilidad sa pagtukod ug pag-ayo sa mga classroom ngadto sa local government units (LGUs) nagtimaan sa usa ka kritikal nga kausaban sa pagtubag sa grabeng kakuwang sa classrooms sa nasod.
Kining bag-ong sistema, nga gipasiugdahan ni Presidente Ferdinand Marcos Jr., usa ka mahukmanong tubag sa kapakyasan sa sistema nga dugay na nga naghasol sa atong imprastraktura sa edukasyon.
Sulod sa dugay nga panahon, nasayran na nga ang centralized ug bureaucratic nga sistema kabahin ning maong isyu, nga naglambigit sa Department of Education (DepEd) ug sa Department of Public Works and Highways (DPWH), dili epektibo.
Ang narehistrong mga numero sa karaang pamaagi makapamatuod niini.
Sa niaging sestima, ang budget sa konstruksyon, nga nagbalhinbalhin tali sa mga nasudnong ahensya, maoy hinungdan sa grabeng pagkalangay, adunay 146,708 ka classrooms ang wala natukod, ug ubos kaayo nga completion rates. Sa 1,700 ka classrooms nga gipunterya sa DPWH nga matukod sa 2025, 22 ra niini ang nahuman.
Kining hinay nga dagan dili lang administrabong kakulian kon dili usa kini ka dakong kadaot sa kaugmaon sa atong kabataan.
Gitumbok sa Presidente ang hinungdan sa problema mao ang bug-at nga burukrasya ug ang mga kalangay sa "pagkuha og clearances ug permits" nga nagpahinay sa mga nasudnong ahensya.
Ang pagkaguba sa 500 ka classrooms ug mayorihiyang kadaot sa laing 700 ka classrooms human sa magnitude 6.9 nga linog sa amihanang Sugbo nagpakita sa laing kritikal nga depekto sa daan nga sistema: ang kawalay katakus niini sa paghatag og dali nga pag-ayo human sa katalagman.
Ang dinalian ug epektibo nga rehabilitasyon sa mga pasilidad sa eskuwelahan kinahanglan dili gyud makompromiso sa hinay molihok nga mga ahensya.
Ang bag-ong sistema namugna sa prinsipyo sa direkta nga pundo ug gahom sa lokal nga kagamhanan. Pinaagi sa direkta nga paghatag og pundo sa mga LGU nga adunay kapasidad, ang national government nisalig sa administratibong kasinatian sa lokal nga chief executives ug, labaw sa tanan, dali ra sab mabantayan ang trabaho sa local executives sa ilang mga konstituwente kay naa ra man sa ilang tugkaran ang mga proyekto.
Ang lokal nga mga lider nagpuyo ug nagtrabaho uban sa mga tawo nga naggamit sa mga eskuwelahan sa ilaha mismong dapit.
Sama sa giingon ni Marcos, dili makahimo og substandard nga trabaho ang lokal nga mga lider kay mag-atubang kini og direkta ug mga pagsaway gikan sa ilang komunidad sa matag adlaw.
Gilauman nga ning bag-ong sistema nga gipatuman ni Marcos, maminusan ang kakuwang sa classrooms sa nasod sa ugma damlag ug malikayan sab ang kurapsyon kay dali ra makita sa mga mata sa komunidad ang trabaho sa matag LGU.