Samtang ang katawhang Pilipino nag-andam sa pagsaulog o paghandom sa All Saints’ Day ug All Souls’ Day, atong hinumduman ang pahinumdom ni Archbishop Socrates Villegas sa Lingayen-Dagupan nga nag-awhag sa tanan nga dili himuon ang sementeryo nga sama sa usa ka suroyan ang uban mag-picnic, apan usa ka dapit sa pag-ampo ug paghinumdom sa mga minatay.
Matod pa ni Archbishop Villegas, ang sementeryo dili lugar sa lingaw-lingaw o sa kahugyaw, sagrado kini nga luna diin naghinigugmaay ang mga buhi ug ang mga minatay pinaagi sa pag-ampo ug pagpasaylo.
Ang pagduaw sa sementeryo matag Nobyembre 1 ug 2 usa ka pagpamatuod sa atong pagtuo nga ang kamatayon dili katapusan, kondili usa ka pultahan ngadto sa kinabuhing dayon.
Sa kasamtangang panahon, daghang Pilipino ang nagtan-aw sa Kalag-Kalag ingon usa ka panahon sa panagtapok sa pamilya, ilabi na sa espirituhanong kahulugan sa maong adlaw.
Dili nato angaya’ng kalimtan nga ang tinuod nga katuyoan sa pagbisita sa lubnganan mao ang pag-ampo alang sa kaluwasan sa mga kalag ug dili alang sa pagpasundayag sa kaanyag sa dekorasyon o pagkaon.
Ang uban ‘forda clout or forda posting’ ang ilang pagsud sa mga sam-ang, ug magbaha sa mga hulagway o video ang mga social media account o page.
Ang panawagan sa arsobispo nagapamukaw sa matag usa kanato nga ibalik ang espiritu sa pagpangadyi ug katahum sa kalinaw sa lubnganan. Ang pagdala ug kandila, bulak, ug pag-ampo dili lamang tradisyon; kini simbolo sa atong pagtuo ug gugma sa mga tawo nga mitaliwan na.
Ang usa ka kandila nga nagdan-ag sa lubnganan nagpasabot sa kahayag ni Kristo nga nag-awhag sa paglaum bisan taliwala sa kasakit sa pagkawala.
Sa dihang magtapok kita karong Kalag-Kalag, hinumdumi nga ang labing maayo nga paagi sa paghinumdom sa atong mga minatay mao ang pag-ampo alang sa ilang kalag, paghinlo sa atong kaugalingong kasingkasing, ug pagpadayon sa mga maayong buhat nga ilang gisugdan.
Ang sementeryo usa ka templo sa kahilom ug paglaum, dili usa ka park sa kasadya.
Busa, karong Araw ng mga Santo ug Kalag, atong ipadayon ang tinuod nga diwa sa paghandum—dili sa kasadya, kundili sa paglaum ug pag-ampo.