Ang deklarasyon sa kahimtang sa kalamidad nga gihimo sa Cebu City Disaster Risk Reduction and Management Council (CCDRRMC), uban ni Mayor Nestor Archival, usa ka taktikal nga lakang nga nagtumong nga mapadali ang procurement processes ug paggamit sa pondo alang sa Ang pangutana mao: Ngano karon pa?
Sa sayo pa, ang dakbayan sa Sugbo nakasinati og grabe nga pagbaha niadtong hapon sa Miyerkules, Hulyo 16, 2025 ug sa ubang mga local government units nga taga tuhod ang gilawmon sa tubig.
Tanang sector apektado, establisemento ug mga kabtangan gibahaan, trabahante, estudyante nag-antos sa maong katalagman.
Apan dili na kini ikatingala nga matang sa kalamidad kini nagpasabot nga dugay na kini nga problema ang gikihanglang adunay stratedy o epektibo nga paagi nga disaster mitigation. Ang desilting ug declogging gihulagway nga epektibo nga solusyon.
Sa miaging administrasyon nga nipasiugda niadtong kawsa nga ‘Gubat sa Baha’ nga unta gipadayon sa agresibo nga pagpatuman sa maong programa ug ipadaplin na ang pamolitika.
Adunay P61 milyunes ang pondo alang sa quick response fund nga mahimong magamit sa pagpamalit og mga kagamitan nga mapuslan atol sa kalamidad o emerhensiya.
Makalipay paminawon ang mga mando ni Cebu City Mayor Nestor Archival sa 24/7 nga operasyon sa City Command Center, ang pagpadayon sa food aid, ug ang pag-link sa barangay radio systems. Apan kining mga lakang makonsiderar nga reactive—mga tubag sa kasamtangang problema, inay ang proactive nga mga plano nga nag-unang motutok sa pagpugong pa lang daan sa katalagman.
Ang paggamit sa state of calamity ingon usa ka legal nga pamaagi aron mopadali sa paggamit sa pondo nga legal ug makatarunganon, mahimong abusohon kon walay klaro nga transparency ug accountability.
Gikinahanglan nga ang konseho sa dakbayan moabag sab sa pagbantay sa matag sentimo nga gigasto sa maong pondo nga mosubay sa aktuwal nga panginahanglan, aron nga malikayan nga mapahimuslan sa laing katuyoan.
Ang tinuod nga suliran dili lamang sa baha nga nisugwak, kondili sa sistema.
Samtang matod pa ni Archival—wala pay igong ekipo, wala pa’y full radio connectivity, ug wala pay kompleto nga disaster-resilient infrastructure ang mga kabaranggayan, bisan pa sa ilang kusog, limitado gihapon ang kapasidad kung walay suporta sa siyudad.
Sa tibuok sityo ug siyudad, ang katawhan naghuwat sa tinud-anay nga liderato nga dili lang muresponde human sa kadaot, apan molihok samtang nagkisdom pa lang ang langit. Ang hulga nga adunay walo ngadto na sa 10 ka bagyo nga mosulod sa nasud karong tuiga dili na alarming apan usa ka pahibawo nga ang klima nagkagrabe na.
Kon kita padayon nga kuwang sa kaandam mapugos lang kita sa pagdeklarar og state of calamity, hangtod ang katawhan mismo ang moingon nga ang tinuod nga kalamidad mao ang kahuyang sa liderato.