Ang pagsaka sa presyo sa lana sa international market tungod sa giyera tali sa Iran ug Israel naghatag og pressure sa Land Transportation Franchising and Regulatory Board sa Central Visayas (LTFRB) 7 ilabi na ang grabe nga pagsaka sa petrolyo ug numero uno nga apektado ang transportasyon.
Samtang naghunahuna ang ulohang buhatan sa LTFRB sa posibilidad sa usa ka fuel subsidy o fare increase, klaro nga nagpabilin kini nga walay klarong iskedyul ug pormal nga direktiba alang sa rehiyon.
Apan, ang paglangan sa pagpagawas og kamanduan ug ang kakuwang sa konkreto nga plano mahimong mosangpot sa dugang kalibog ug kalisod sa mga sektor nga direktang apektado.
Una, ang paghatag og klaro ug tukmang impormasyon sa publiko ug sa mga transport operators usa ka kritikal nga butang. Dili igong magpabilin lamang nga “nagahulat sa memo circular.”
Ikaduha, ang pagpili tali sa fuel subsidy ug fare increase samtang ang fuel subsidy makapahupay sa bulsa sa operator ug makapugong sa pagpa-umento sa plitehan kini sab makahatag og epekto sa kinatibuk-ang budget sa gobiyerno ug posibleng mosukwahi sa long-term nga polisiya sa sustainability.
Sa laing bahin, ang fare increase makapadayon sa operasyon sa modernong PUVs nga nag-agad sa diesel apan mahimong mosangpot sa dugang kalisod sa mga ordinaryong pasahero—ilabi na sa mga single parent, estudyante, ug mga yano nga mamumuo.
Busa, ang pagduso og usa ka porma sa fuel subsidy nga naka-target lamang sa operator nga naglisod sa pagbayad sa utang alang sa modernong unit mahimong mas matin-aw nga solusyon.
Ikatulo, ang partisipasyon sa publiko ug sa pribadong sektor kinahanglan lig-on ug systematic. Ang datos nga gihimo gikan sa transport groups, DTI, ug commuter dili lamang kinahanglan ipunon, kon dili himuon sab nga accessible ug masabtan sa tanan.
Ang LTFRB angay magpahigayon og public consultation o online forum aron mapadayag ang mga datos sa inflation, volume sa pasahero, ug epekto sa subsidy versus plitehan.
Sa katapusan, ang desisyon may labot sa pagpatuman sa fuel subsidy o pagtaas sa pasahe usa ka delikado apan dili malikayan nga lakang.
Katuyoan sa LTFRB ug sa DOTr mao ang paghatag og serbisyong pangtransportasyon nga makatarunganon, epektibo, ug sustainable.
Ang paglangan sa pormal nga direktiba mahimo makapasamot sa kalisdanan sa mga operator, drayber, ug mga pasahero. Ang gobiyerno angay mohimo og konkretong lakang sa dili pa mograbe ang tensiyon sa presyo sa lana—usa ka testimonya sa tinuod nga pagka-responsive ug pagkaresponsable sa mga nagdumala sa atong transport network.