Ang pamahayag ni Mandaue City Mayor-elect Thadeo “Jonkie” Ouano sa iyang baruganan kalabot sa suliran sa baha sa Mandaue, ilabi na sa A.S. Fortuna ug Tipolo, usa ka pasalig nga kinahanglang balansehon sa tinuod nga mga hagit ug sa kasaysayan sa maong problema. Samtang gidayeg ang iyang pasalig nga mahatagan og sulbad ang maong dugay nang problema ug dili lang usa ka saad nga nagkinahanglan og sinsero nga intensyon apan konkreto ug malungtarong solusyon.
Ang pamahayag ni Ouano nga “paningkamutan gyud nato nga ma-improve ang drainage system” angay tukion. Unsaon man kini pagkab-ot? Ang “paningkamot” kinahanglan nga hubaron ngadto sa detalyadong mga plano: klarong mga timeline, igong pundo, ug ang paggamit sa modernong teknolohiya sa pagdumala sa tubig. Kinahanglan usab nga hisgutan ang papel sa urban planning – ang paspas nga pagtubo sa siyudad nagdala og dugang nga surface runoff, nga kinahanglan dumalahon pinaagi sa mas maayong zoning ug “green infrastructure” solutions sama sa mga permeable surface ug retention ponds.
Ang pakig-alayon sa Department of Public Works and Highways (DPWH) usa ka maayong lakang. Apan, ang hagit nagpabilin sa paghiusa sa lokal ug nasudnong mga plano ngadto sa usa ka cohesive ug integrated nga sistema. Kinahanglan ang usa ka holistic nga pamaagi nga naglangkob sa tibuok watershed sa Mandaue, dili lang ang mga gibahaan nga dapit.
Ang pagpangandam sa Mandaue City alang sa ting-uwan, pinangulohan sa City Disaster Risk Reduction and Management Office (CDRRMO) ug uban pang ahensya, dalaygon. Ang mga miting ug koordinasyon importante, apan ang tinuod nga pagsulay anaa sa pagpatuman. Unsa man nga mga lakang nga gihimo sa matag barangay? Aduna ba’y igong pagbansay ang mga residente sa pagtubag sa emerhensya? Ug labaw sa tanan, unsaon pagsiguro nga ang mga pagpanglimpyo sa kanal ug uban pang temporaryong solusyon dili lang seasonal apan makanunayon ug mapadayon?
Sa katapusan, ang pasalig ni Mayor-elect Ouano naghatag og paglaom alang sa Mandaue. Apan niadtong adunay kritikal nga panghunahuna naghangyo og labaw pa sa mga pasalig, naghangyo og transparency sa mga plano, accountability sa pagpatuman, ug ang aktibo nga partisipasyon sa komunidad sa pagmonitor ug pagmentinar sa drainage system.
Ang katungdanan sa pagpanalipod sa katawhan sa Mandaue gikan sa baha dili lang anaa sa gobyerno kondili sa tanan nga molupyo, diin ang matag indibidwal adunay papel sa paghimo sa siyudad nga mas luwas ug mas lig-on.
Sagad sa publiko nagpunay lang og reklamo ug saway sa nahitabong pagbaha apan nituman ba o nagmatngon ba kaha sa proper waste segregation nga magsugod sa matag panimalay?
Dili ikalimod nga ang basura maoy numero uno nga hinungdan nganong nahimong barado ang estero o drainage resulta nga ang tubig uwan dili makalahos sa agianan nga moresulta sa pagbaha.
Kinahanglan nga mo-exert sab og effort ang publiko ug dili nalang sab isalig ang pagsulbad sa maong suliran sa mga opisyal o kagamhanan.