NAGKUROG ang mga tudlo sa akong giilang igsuon nga si Dante nga misera sa siper sa iyang bag human niya ikasulod ang tanan niyang sapot. Natay-og ang iyang mga abaga nga nagsud-ong sa bag-ong gitak-upang bag. Sa hilom, dihay mga pagbakhong giluom sa iyang dughan. Gipamatuod kini sa luhang akong nakita nga midagayday sa iyang aping.
“Mao ra kini bugtong paagi. Magpahilayo!” matod niya. Mitibi ang iyang mga ngabil ug gipahiran sa likod sa walang kamot ang mga luha sa iyang mga mata.
“Gidapit ko ikaw sa akong kasal karong Sabado,” tipik sa suwat ni Myrna, ang binuhat nga natingban sa iyang gugma. Matahom si Myrna ug nagtungha pa sa ikatulong tuig sa hayskol. Sa among barangay, si Myrna ray matawag nga maanyag. Puti og pamanit ug mapahiyumon. Sa laktod, anaa kaniya ang tanang hiyas nga gipangita sa mga kaliwat ni Adan.
“Duna koy bolpen ug sobre busa tagai ko og papel kay suwatan ko si Myrna,” ni Dante usa ka higayon nga namahuway mi sa landong sa punoan sa bagalnga dihang miundang mi pagdaro sa among baol. Gipalunang namo ang kabaw ug nag-estoryahay kami si Dante.
“Magsulat man kaha ka?” giingnan ko si Dante paghiabot namo sa balay nianang pagkaudto. “Isulat ko, Jun, kay dili ko kamaong mosulat. Ako lay lung-ag sa atong paniudto samtang magsulat ka,” hangyo ni Dante.
Naluoy ko kang Dante. Wala gyud intawon siya makatunob og ang-ang sa eskuylahan. Unsaong sayo mang mitaliwan ang iyang amahan ug naminyo lang usab dayon ang iyang inahan nga wa pa gani kahubkasi ang amahan ni Dante. Ang nakaparat kay dili ikasinabot ni Dante ang iyang ama-ama, hinungdang nagbalhin-balhin na lang pagpuyo ang ulitawo sa iyang mga kaliwat; hangtod nga nahiabot siya sa among balay ug gidawat usab namo isip sakop sa pamilya. Unya dihay higayon nga mibiya siya sa amoa.
Milabay ang katuigan sa pagpahilayo ni Dante sa among lugar. Wa na gyud siya makasuroy sa among baryo. Akong nahibaw-an nga didto siya dangop sa iyang paryente sa laing barangay nga halayo gikan sa amoa. Unya milangyaw ko sa laing probinsiya ug taudtaod usab una mahibalik sa dapit nga namat-an kog kahayag.
Usa ka higayon gidala nako sa sentro ang mabdos kong asawang si Rina aron mahiling sa doktora ang kahimtang sa bata. Sa among pag-abot sa sentro dihay laing mga mabdos nga gusto pod magpahiling. Ang uban nangayog tambal ug bitamina.
Ikanapulog lima sa linya ang akong kapikas ug diha pay dugang nangabot sa sentro. Diha ganiy hamtong babaye nga gitigsikan nag uban ang buhok ang nagpadulong sa sentro kay magpahiling pod tingali sa nagbusyad niyang tiyan. Namay-ungan ko kini. Si Iya Lorna. Natingala ko nganong nagsabak man kini nga dugay na mang namatay si Iyo Antoy. “A, basig naminyo pag-usab,” nako pa sa kaugalingon.
Wa madugay dihay lalake nga kalit misulod nga nagkinagang sa dalang pagkaon ug binotelyang ilimnon. Iya kining gihatag kang Iya Lorna. Human matunol ang iyang dala, milingi ang lalake nako ug naisa ang akong kilay. Nakurat usab siya.
“Uy, ikaw man god diay ni Junel!” ni Dante nga nahinangop ug mihalog kanako. Mipasiplat kini kang Rina nga naglingkod sa akong tupad.
“Dante!” mao ray akong nalitok nga mipikpik sa iyang abaga.
“Kabatan-on god diay sa imong asawa, Jun,” niya pa nga nagtan-aw kang Rina nga mibilin sa gamayng bag sa bangko kay gitawag na ang iyang numero.
“Pagkabulahan nimo, Dante!” tuaw ko.
“Nganong nakaingon ka mang bulahan ko, Jun?”
“Bulahan ka kay may asawa ka na, may mama ka pa!”
Duna pa unta koy buot isulti apan wa matiwas kay gisap-ungan ni Dante ang akong baba. Dungan sa iyang kidhat-senyas, iyang gibuhian ang akong ngabil ug mibahakhak ming duha. (KATAPUSAN)