Nobyembre 1 , 2019. Biyernes. Mga alas nuybe na sa kabuntagon paghiabot ko sa baba sa sam-ang Katoliko sa Lapu-Lapu dala ang pungpong sa mga buwak. Gisugat ug gihagad kog kandela niadtong edarang babaye. Mipalit kog tulo ug human kabayri mipadayugdog ko sa sulod sa sementeryo. Paghiabot ko sa taliwala mitipas ko sa wala diin nahimutang ang lubong ni Flordeliz, kanhi akong hinigugma. Naguol kaayo ako sa iyang pagpanaw sa miaging tuig tungod sa katiunay sa akong gugma kaniya. Paghisangko ko sa iyang lubnganan, nagmingaw ang iyang panteyon. Dihay mga buwak nga nangalaya na ug dihay mga upos sa kandela tungod sa marmol nga lapida. Nakamay-ong ako sa maong mga buwak. Ang akoa pa kining dala sa una kong pagduaw. Nagpasabot kini nga wa gyud diay laing mianhi dinhi gawas kanako. Ang ginikanan o kaha igsuon ni Flordeliz wa gyud diay makahunahuna pagbisita kaniya. Ngano kaha?
Gipahiluna ko ang dala kong mga buwak ug human kadagkuti ang mga kandela giugbok ko kini tungod sa nitso ni Floredliz. Militok kog pipila ka pulong sa pag-ampo alang sa malinawong pagpahulay sa iyang kalag. Unya nabatyagan kong dihay pipila ka lusok luha nga nangagay sa akong mga mata ug gipasagdan ko lang kining nanubay sa akong aping.
GIKAILA ko si Flordeliz human ko makadaog sa lumba sa dagan nga gipasiugdahan sa kagamhanang lokal isip kabahin sa kalihukan alang sa pangilin sa dakbayan. Naangkon ko ang unang ganti ug usa sa mga mingpahalipay kanako si Flordeliz. Nabatyagan ko ang kalumoy sa iyang palad sa among pagpig-itay. Dihay duha ka kauban ang dalaga nga mipahalipay usab kanako – si Marilou ug Charito – apan si Flordeliz gyud ang nakadapit sa akong pagtagad tungod sa talagsaon niyang kaanyag ug kaanindot sa iyang lawas.
Kadto ang sinugdanan sa among panagsuod ni Flordeliz nga misangpot sa panaghigugmaay. Nasayran ko nga usa diay ka tinamod nga magpapatigayon ang iyang ginikanan ug ang harianon nilang panimalay nagbuntaog sa barangay Pajo. Apan gidid-an ko sa dalaga pagpamisita kaniya kay igihan kuno kaayo ang iyang ginikanan.
Usa niana ka adlaw dihang dugay-dugay na kaming wa magkakita gipangisgan ko ang pag-adto sa ila pero gitagbo ako sa singgaak sa iyang inahan nga nagkanayon: “Kinsa ka god nga mobisita sa akong anak? Ikaw nga usa lang ka musimos nga runner mangaresgar pag-angkon kang Flordeliz! Dili mahitabo nga maangkon mo ang akong anak! Dili! Hala, layas! Di na ko gusto nga makita pa kanang hitsura mo!”
Nanglipaghong ko nga mitalikod. Huyhoy ang akong abaga nga mipauli ug didto sa among balay gilumsan ko sa alak ang akong kaguol hangtod nakatulog ko.
Pagka ugma ako na lang nasayran nga namatay si Flordeliz. Nagduha-duha ko pagtuo, busa miadto ko sa ila ug maoy akong nakita nga may gimuntar nga tolda sa ilang lagwerta ug didto sa sulod nalantaw ko ang lungon nga giambuan sa nagsigang mga bombilya.
NAPUGWAT ko sa akong pag-apong sa panteyon ni Flodeliz dihang may nanangpit kanako. Tingog sa babaye nga pamilyar sa akong pandungog. Sa akong paglingi, naniga ang akong mga mata ug nanglimbawot ang akong balhibo.
“Flo-Flordeliz, i-ikaw?”
“Oo, ako kini, Mahal ko!”
“A-Ayaw pagduol kanako! P-Patay ka na!”
“Ayaw kahadlok, Gildelito, dako kong buhi! Milayas ko sa amo. Ug gihimo kong patay sa akong ginikanan pinaagi sa kuwarta. Wa man god sila makagusto nimo. Kanang gilubong diha, manikin ra na. Drama lang nila ang tanan!”
(KATAPUSAN)