KINSA man nang daga nga naa sa ilang Nang Maning nagpuyo, Bay?” matod ni Berto nga nakig-inom og lapad sa iyang barkadang si Duardo sa tindahan ni Ilyang-Ciano nianang hapona.
“A, si Dina na, Bay, pag-umangkon ni Nang Maning,” ni Duardo.
“Nganong naa man siya tipon sa ilang Nang Maning?”
“Ang akong nahibaw-an nga mianhi siya sa Lapu-Lapu aron mangitag trabaho. Gradwado man god siya sa hayskol ug kahibalo na ka, pinangita man kaayo ang sama kaniya sa MEPZA.”
“Taga diin man diay na siya?” ni Berto pa nga mibutang sa baso human tungaba ang sulod nga bino.
“Taga Camotes – sa Tudela – ug kay lisod man pangitaon ang trabaho didto maong nia siya sa ato manimpalad.” Gipunit ni Duardo ang baso ug giipisan na usab og alak nga may sagol nang sopdrink. “Ngano man kursonada ka niya?”
“Unta. Wa pa ba kaha na siyay uyab, sa?”
“Wa pa tingali kay wa man ko kabati nga naghisgot siyag uyab sukad sa iyang pagtipon nilang Nang Maning.” Giyarok ni Duardo ang sulod sa baso ug gibutang sa talad. “Suwayi og panguyab basin sugton ka.”
“Ang pangutana, Bay, kon tagdon ba kaha ko kon masayod siya sa akong mga bisyo ilabi nas akong pagka adik. Gawas niana, wa pa gyod koy trabaho.” Gidawat niya ang basong gitunol ni Duardo human kasudlig bino.
Usa ka ‘drug addict’ si Berto. Taudtaod na siya sa maong bisyo. Walay adlaw nga dili siya mahiuling ‘sabog’ apan giantos lang kini ni Nang Sabel nga iyang inahan. Wala lang usab magtagad niini ang iyang Papa Eling kay masuko man si Berto kon badlungon. Dili buot si Noy Eling nga magkaaway silang amahag anak.
Tungod sa iyang bisyo, mihugo ang lawas ni Berto kay gawas sa iyang pagka adik, naghambin usab siyag sakit nga hubak nga mosugmat panahon sa tingtugnaw.
Giampo na lang ni Nang Sabel sa Kahitas-an nga mausab na ang iyang kamanghurang anak. Ang mga magulang ni Berto pulos na minyo ug siya na lay nagpabiling ulitawo. Nabiyaan sa tren si Berto tungod sa dili mabangbang niyang bisyo sa druga ug bino.
NAMATIKDAN ni Nang Sabel nga nagpaguwapo ang iyang anak nianang gabhiona. Dugay kining naukang gikan sa samin. Iya pang nasingo ang pahumot nga gibutang niini sa lawas. “Asa ka man, Berto?” sukot sa inahan. “Mamisita kos ilang Nang Maning,” ni Berto.
“Ha? Mamisita? Nagmilagro man. Kinsa may imong bisitahan?”
“Si Dina god, ang pag-umangkon ni Nang Maning. Naibog ko niya, Ma.”
“Nya, sugton kaha ka, nga bisyoso ka mang dako?”
Sa hilom, nag-ampo si Nang Sabel nga pinaagi kang Dina mabag-o na si Berto kay magpasalamat gyod siya sa Kahitas-an kon kini mahitabo.
Gikan sa ilang balay, kalim-an ka metros lang ang gilay-on sa gipuy-an ni Dina. Pero paghimuntog ni Berto sa tugkaran nilang Nang Maning, iyang nabati ang panagsultianay sa dalaga ug sa iyaan niini busa naniid una siya. Nadungog niyang gisultihan ni Nang Maning ang pag-umangkon nga nakabantay kining may kaibog siya kang Dina ug gitug-anan ni Nang Maning ang dalaga sa iyang bisyo.
“Aw, kon siya na lang, Tiya, wala gyod siyay mapaabot nako. Gawas tingali kon biyaan niya ang iyang mga bisyo!” Tataw kaayo sa pandungog ni Berto ang uwahing gisulti ni Dina. Nakapanghupaw siya ug wala na lang mopadayon pagpamisita sa dalaga.
Sukad niadto, nakita ni Nang Sabel ang kalit nga kausaban ni Berto. Mihunong na kini sa pakigbarkada. Gitalikdan na sa ulitawo ang dautang mga bisyo. Mitabang na kini sa buluhaton sa balay. Nahimuot kaayo si Nang Sabel sa nakitang kausaban sa iyang anak.
(KATAPUSAN)