USA ka hapon niana naglingkod si Tiago sa lingkuranang kawayan ilawom sa punoan sa mangga. Miduol kaniya ang iyang amahan, si tatay niya Kentin. Bag-o pang nahiabot ang iyang amahan gikan sa dagat.
“Tiago!” sangpit ni Kentin. Gipunting niya ang iyang panan-aw sa dakong punoan sa mangga, nga bisan sa katuigang nanglabay namungingi gihapon kini sa daghang mga bunga.
“Ngano, Tay?” ni Tiago.
“Ang tawo dinhi sa kalibutan lumalabay lamang, ug dili nato damhon nga moabot sa tawo ang kamatayon. Kining karaang punoan sa mangga alimaha pag-ayo, sama sa akong pag-alima kaninyong akong mga anak. Ug timan-i kini, ayaw pagdinawo sa mga bunga niini, kay mao kini ang kabilin kong handumanan sa mitaliwan mong apuhan, si tatay nako Beto,” ni Kentin.
“Oo, Tay. Tumanon ko ang imong gisulti kanako,” ni Tiago nga mitutok pag-ayo sa punoan sa mangga. Nakita niya ang kaseryuso sa iyang amahan diha sa nawong niini.
Gialimahan ni Tiago ang mangga sumala sa tugon sa iyang amahan.
Sa paglabay sa panahon, dihay usa ka higayon nga nakabati sila si Tiago ug ang iyang mga igsuon og tinagingting sa mga plato, pinggan ug kubyertos nga naatol sa oras sa tingkaon nila, nga gikan sa punoan sa mangga. Bisan ang ilang mga silingan nakabati pod niini. Sila nahibulong apan ila lang kining gipalabay.
NAGKADUOL na ang pista sa ilang dapit. Apan wala silay kuwarta nga magamit unya sa pista sa ilang parokya sa sityo Bag-ong Silingan. Wala makapanagat si Kentin sa pipila ka semana kay dili maayo ang kahimtang sa panahon. Wa silay ikadalit nga pagkaon sa mga bisita sa adlaw unya sa pista.
Usa ka gabii niana migawas si Tiago sa ilangbalay aron mangihi. May nakita siyang usa ka babaye nga puti ang sapot. May bugnaw nga kahayag nga naglimin sa pamayhon sa babaye. Nakita niya nga may gibutang ang babaye ubos sa punoan sa mangga.
Nianang pagka buntag iyang gisusi ang ubos sa punoan sa mangga. Nakurat siya sa iyang nakita: usa ka gamay nga tipak sa bulawan nga nagtungtong sa dakong gamot sa mangga. Misamot ang iyang kahikurat kay diha poy mga pinggan nga antik ug mga kubyertos ug mga baso. Dako ang pagtuo ni Tiago nga iya kini sa babaye nga iyang nakita nianang miaging gabii. Misantop sa hunahuna ni Tiago nga kining tanan gipahuwam kanila sa mga engkanto aron duna silay magamit sa umaabot nga pista sa ilang lugar.
Gitawag ni Tiago ang iyang mga igsuon, sila Pedencio, Arting ug Precy. Wala pa mahiuli si Kentin nga kagabii pang milugsong sa dagat. Nakaseguro si Tiago nga malipay gyud ang ilang amahan inig-abot niini sa ilang balay.
“Ah, basig hinatag kini sa mga engkanto ang bulawan, Brad,” matod ni Pedencio ngadtong Tiago. “Ug gipahuwam kanato ang mga plato.”
“Bitaw, Brad,” ni Precy. “Ang maayo may magamit na kita nga mga kubyertos sa pista.”
Gibaligya nilang Tiago sa dakong ‘jeweler’ sa siyudad ang tipak sa bulawan nga nahalin og P50,000. Unya nangumpra silag karne ug ubang lutounon alang sa pista.
Daghang namistahay ang midagsa sa balay nilang Tiago. Nalipay sab si Susel, asawa ni Tiago, nga miduyog ang mga tawo sa ilang kalipay sa adlaw sa pista.
Human sa pista giuli ni Tiago ang mga pinggan ug ubang kubyertos sa ubos sa punoan sa mangga. Gihimo niya kini usa ka gabii liwas sa pista. Ug pagka buntag sa iyang pagsusi, nangahanaw na kini didto sa iyang gibutangan. Maoy pagtuo niya nga gikuha na kini sa mga engkanto. Mituaw siya, “Salamat kaninyo, mga maayong silingan!”
Unya dihay iyang mga silingan nga nangayog hinog nga bunga sa mangga, apan wa niya hatagi. Naghinakog siya. Usa ka buntag nakita na lang niya nga ang mga bunga nangatagak ug ang mga dahon nangalarag. Nahinumdom siya sa gisulti ni tatay niya Kentin nga dili magdinawo. Dako kaayo ang iyang pagbasol. (Katapusan)