CARMELO D. LARIOSA
Panadtaran, San Fernando, Cebu
Nagkurog ang mga ngabil ni Edmundo dihang iyang nasayran nga ang patayng lawas nga nahipalgan didto sa lawom nga lugot nga nahimutang sa sityo Bagulbagol mao ang patayng lawas sa iyang anak nga si Lorencio. Bugtong niyang anak si Lorencio nga nagkuhag kursong Criminology nga maoy damgo niini nga mahimong pulis, sama sa amahan ni Edmundo nga si Dominador. Patay na ang iyang amahan kansang mga tunob sa serbisyo way duhig sa kahugaw kay usa kadto ka limpiyo nga tinugyanan sa balaod. Dili kadto gustog binuang sa serbisyo kay ang tumong niini mao nga mahimong sulundon ug takos nga ikapasigarbo sa iyang mga kaliwat nga ang iyang pagka pulis pinasubay gyud sa hustong pagserbisyo. Ug miretiro ang iyang amahan nga limpiyo ang ngalan.
Apan kining nahitabo karon kang Lorencio nga gipatay ug gitambog sa lawom nga lugot maoy usa ka buhat sa mga tawo nga wala mahadlok sa Ginuo. Mitulo ang mga luha ni Edmundo nga nagtan-aw sa iyang anak sulod sa lungon, kansang lawas natusak-tusak sa mga bala.
“Unsa man intawoy sala sa atong anak, Edmundo, nga gipatay man siya? Buotan man ang atong anak, di ba? Hu-hu-hu!” midanguyngoy ang asawa ni Edmundo nga si Milagros.
Wala motingog si Edmundo. Mihinay siyag lakaw paingon sa binuksang bentana ug didto sa langit sa iyang paghangad nakita niya ang naglugitom nga mga panganod. Kauwanon. Ug namatikdan niya nga migilok ang iyang mga mata. Mitulo na pod ang iyang mga luha. Pak! Pak! Nasuntok niya ang pasamano sa bentana. Magbayad sila!
Milabay ang usa ka bulan sukad sa paglubong kang Lorencio. Kalit nagubot ang balangay sa San Miguel kay may duha ka patayng lawas nga napalgan didto sa lawom nga lugot sa sityo Bagulbagol. Nailhan nga ila ni Asiong ug Emong nga tigpayuhot sa ginadiling drugas. Sal-ang lang og tulo ka adlaw duna na say gipatay ug sama sa nahitabo sa unang gipamatay, dunay agi sa bala sa armas ang ilang mga agtang ug dughan.
“Edmundo, mamalhin na lang tag puyo, uy! Kuyaw na man dinhi sa atong baryo. Kapin na man sa napulo ang gipatay!” matod ni Milagros nga nagkurog ang tingog.
“Unsa to, Mila? Mamalhin ta? Unsa may sala nato nga mamalhin man ta? Ang angay mamalhin kanang mga criminal nga ania magbasi sa atong baryo ug ingo man sa lungsod. Kinahanglan gyud silang manglayas, kundili, aw, mabuak gyud ilang bagulbagol ug adto sila itambog sa lugot sa sityo Bagulbagol,” ni Edmundo nga mipilo sa usa ka puting papel nga morag listahan. Nakamatikod si Milagros niini.
“Unsa man nang gipilo nimo, Edmundo?” ni Milagros.
“A, wala...” ni Edmundo nga misuksok sa papel sa bulsa sa iyang karsones.
Gikuyawan na ang mga lumulupyo sa balangay sa San Miguel ug ingon man ang taga didto sa sityo Bagulbagol, kay miabot na man og trayenta ka tawo ang gipamatay ug anha itambog sa lawom nga lugot sa sityo Bagulbagol. Ang mayor sa lungsod diin mahisakop ang San Miguel misugo sa kapulisan sa pagpalapad sa ilang imbestigasyon bahin sa pagpamatay. Ang gipamatay pulos may rekord sa panulis, panglugos, pangawat, pangilad, palusot sa mga paltik nga armas de fuego, ug hasta gani ang nagtukod og ‘fraternity’ sa lungsod naapil. Mitumaw ang pangutana, kinsa man ang nagpatay kanila? Wala ba kaha hasula sa iyang tanlag ang maong banggiitang mamumuno? Nagkahiusa ang ilang hukom: usa ka vigilante ang ‘killer,’ nga gibansagan nilag ‘Vigilante Vengador’ nga nanimawos sa mga kriminal nga gipamatay.
Sa usa ka lawak sa ilang balay gipanulod ni Edmundo sa kaban ang iyang mga gamit kaniadto sa sundalo pa siya sa Mindanao isip sakop sa Philippine Army. Gipailadman niya sa iyang ‘camouflage uniform’ ang pistola kalibre.45, mga bala, upat ka granada ug duha ka ‘soldier’s knife.’ Unya miduol siya sa altar, miluhod ug midnguyngoy. Sa pagsulod ni Milagros nakita niini ang abli nga kaban nga wala maserad-i ni Edmundo. Ug mikurog si Milagros.
(KATAPUSAN)