Super Suroy: Ang Paglingi sa kagahapon diha sa Cata-al

Daghan ang mosuroy sa Cata-al World War II Museum sa Valencia, Negros Oriental diin gihipos ang artifacts ug kabilin sa Ikaduhang Gubat sa Kalibutan o World War 2.

Adunay mga dagko’ng mga bomba gikan sa mga barko’ng Amerikano ug Hapon nga nagkatag sa palibot, mga artilerya, bala, granada, pistola, kutsilyo, mga gamit sa militar lakip ang uniporme sa mga sundawo. Anaa sab ang mga bukog, ngipon sa giingong mga sundawo’ng Hapon.

Ang koleksyon naglakip sa usa ka antik nga militar nga kompas, mga sudlanan sa tubig, mga sudlanan sa gasolina, komunikasyon sa radyo sa sundalo, mga daan nga sensilyo, antik nga mga plato, daan nga mga makinilya, petromax, karaang case sa softdrinks sa panahon sa 1930 ug 1940.

PAGHULMA SA MUSEYO

Si Porforio Cata-al nahimong kabahin sa kalihukang gerilya sa panahon sa Ikaduhang Gubat sa Kalibutan, diin ang US Forces ug mga gerilyang Pilipino nakig-away batok sa mga Hapon niadtong 1945.

Human sa Ikaduhang Gubat sa Kalibutan nagsugod si Porforio sa pagkolekta sa mga artifact, samtang ang iyang anak nga si Felix Cata-al, nga 5 anyos pa kaniadto, mipaambit sa samang gugma sa iyang amahan.

Nagsuroy-suroy sila sa dapit sa Mt. Talinis, nagkalot og mga tunnel, langob ug ilalom sa yuta kabahin sa Mt. Talinis nga nailhan nga kataposang balwarte sa mga militar nga Hapon, ug nagtuo nga ang pipila ka mga opisyal sa Hapon nagdala’g bahin sa Yamashita treasure.

Daghan sa mga kinawat ang wala pa gayud makit-i ug daghan ang nanagtuo nga ang bahandi natago pa sa maong dapit.

Apan parehas ra, ang amahan ug anak nakakaplag sa mga bahandi nga wala nila damha. Ang ilang koleksyon sa mga antik ug artifact dako usab kaayo og bili. Usa na niini ang Katana (Japanese sword) ang gipamatud-an sa usa ka Amerikanong kolektor sa Katana nga pilo-piluon ang kantidad niini kon ibaligya.

Nakahimo sila og pakig-alayon sa mga Hapon ug sila nahimong instrumento sa pagpadala sa 26 ka mga patay’ng lawas sa mga Hapon ngadto sa ilang katapusang pahulayan.

Walay entrance fee ang maong lugar, mahimo nimong tan-awon ang palibot tungod kay bukas kini gikan Lunes hangtod Domingo sa alas 9:00 sa buntag hangtod sa alas 5:00 sa hapon.

Anaa ra nimo ang paghulog sa bisan pila nga kantidad sa kahon sa donasyon nga metal sa counter. Ang maong kantidad makatabang sa pagmentinar sa lugar.

UNSAON PAG-ADTO?

Sa walay pribadong sakyanan kon manukad sa Dumaguete, pwede ka mag-hire og private van ug makaabot sa lugar nga wala pay usa ka oras. Mahimo sab ka nga mosakay og PUJ (sa P12 nga plete), sa Valencia terminal sa Dumaguete, ug sa dili pa moabot sa Valencia proper, maagian na nimo ang museyo.

O mahimo ka nga mo-hire og traysikol sa “pakyaw” nga mohatod kanimo gikan sa Dumaguete paingon sa Valencia.

Dili ka masaag sa lugar, mamatikdan nimo ang usa ka signage sa daplin sa dalan ug sa pagsulod sa compound, imong mamatikdan ang usa ka karaan nga jeepney nga adunay logo sa USMC (United States Marine Corps), ug adunay usa ka dummy nga sundalong Hapon nga naglingkod.

Ang koleksyon mao ang balay sa usa ka istruktura nga hinimo sa mga bato nga nagsilbing museyo.