Gipahigayon ang usa ka mahinungdanong educational event nga gitawag og “5S Batok Dengue: Giya sa Kaluwasan ug Kahimsog sa Komunidad” sa Biyernes, Mayo 23, 2025, sa Session Hall sa Barangay Guadalupe, Dakbayan sa Sugbo tungod sa padayon nga pagsaka sa kaso sa dengue.
Ang maong aktibidad gitambungan sa mga residente sa Sambag IV ug gipatuman sa BS Development Communication 3-1 students sa Cebu Technological University (CTU) – Main Campus isip kabahin sa ilang implementasyon sa Multimedia-Based Learning System Plan nga ilang gihimo sulod sa tibuok semester.
Ang tumong sa kalihukan mao ang paghatag og tukmang kahibalo ug praktikal nga mga pamaagi aron malikayan ang dengue ilabi na sa mga ginikanan nga nag-edad 25 hangtod 45 anyos nga kasagaran'g responsable sa panimalay.
Base sa datos sa Department of Health (DOH), ang kaso sa dengue sa Pilipinas nisaka og 56% gikan Enero hangtod tunga-tunga sa Pebrero 2025 kon ikumpara sa miaging tuig.
Ang Sugbo ang labing daghang natala nga kaso ug ang Barangay Guadalupe usa sa mga lugar nga grabe’ng naapektuhan.
Ang main speaker sa kalihukan mao si Dr. Charisma April Bien nga nisaysay kon unsa ang dengue, paagi sa pagkuyanap niini, ug ang mga seryosong sintomas nga angay bantayan.
Gisundan kini sa mga sesyon nga gipangulohan sa resource speakers nga sila Keith Adrian Semilla, RN, Maricris Cole, RM, Eurielle Miole, RN, ug Venus Monsanto, RN.
Sa ilang mga diskusyon, ilang gihisgutan ang nagkadaiyang aspeto kabahin sa dengue.
Una, ilang gituki kon unsa gyud ang dengue aron masabtan sa mga partisipante nga kini usa ka viral infection nga dinala sa lamok.
Sunod, ilang giila ang kasagarang mga sayop nga pagtuo kabahin sa dengue sama sa ideya nga ang dengue mahimong matambalan lang sa herbal remedies o nga kini mahimong makuha pinaagi sa pagkaon.
Giklaro sab ang sintomas sa dengue sama sa taas nga hilanat, kasakit sa kalawasan, kasukaon, kasakit sa tiyan, ug paggawas sa pula-pula sa panit.
Kini nga impormasyon makatabang sa katawhan sa pagsabot sa maong sakit ug sa pagpakonsulta sa sayo pa lang.
Ilang gitumbok ang mga lugar nga mahimong tambayanan sa mga lamok sama sa mga balde nga walay tabon, plant pots nga puno sa tubig, mga ligid nga natigom ang tubig-ulan, ug bisan ang mga botelya o basiyo nga wala malabay.
Usa sa gipasiugda nga bahin sa kalihukan mao ang kampanya nga 5S batok dengue.
Ang una nga S mao ang Search and Destroy nga nag-awhag sa mga residente sa pagpangita ug paglimpyo sa mga lugar nga mahimong tambayanan sa lamok.
Ang ikaduha’ng S mao ang Self-Protection Measures diin giingnan ang katawhan nga gamiton ang mosquito repellent, long sleeves, ug kulambo aron malikayan ang pagpaak sa lamok.
Ang ikatulong S mao ang Seek Early Consultation nga nag-awhag sa mga tawo sa pagpangita dayon og medikal nga tambag kon adunay sintomas sa dengue.
Ang ikaupat nga S mao ang Say Yes to Fogging nga nag-awhag sa suporta sa komunidad sa pagpahigayon og fogging ilabi na kon adunay outbreak.
Ang ikalima nga S mao ang Sustain Hydration diin gipasabot sa katawhan ang kamahinungdanon sa pag-inom og daghan nga tubig aron malikayan ang dehydration nga mahimong resulta sa dengue.
Gitino sab sa mga estudyante ang rasyonal sa maong kampanya. Base sa ilang lokal nga survey, daghan’g residente sa Guadalupe ang wala pa makabalo sa tukmang paagi sa pagpugong sa dengue.
Ang kakulangan sa drainage system, tubig nga nagtambak, ug kakulang sa kolektibong aksiyon sa komunidad nakapadugang sa peligro.
Pinaagi sa Educational Communication, ilang gigamit ang epektibo ug masabtan nga pamaagi sa pagtudlo nga makapalambo sa kahibalo ug pamatasan sa katawhan.
Ang ilang tinguha mao ang pagpalapad sa kaalam nga mahimong aksiyon ug ang kini mahimong kabag-ohan alang sa tibuok komunidad.
Ang pagkahiusa sa mga estudyante, medical nga propesyonal, ug mga residente nagpamatuod nga kon magtinabangay, mahimo natong makab-ot ang usa ka komunidad nga himsog ug luwas sa sakit. Ang “5S Batok Dengue” usa ka ehemplo nga ang edukasyon ug kolaborasyon maoy yawi sa kaluwasan sa komunidad batok sa peligro nga sakit. / BJC