Nikabat sa 21 ka transport cooperatives ug mga korporasyon nga gipundok sa Federation of Cebu Transport Cooperative (FCTC) ug ningpirma og sulat niadtong Huwebes, Agusto 1, 2024, nga nag-awhag kang Presidente Ferdinand Marcos Jr. nga ipadayon ang Public Transport Modernization Program (PTMP).
Reaksiyon kini nila human ang 22 ka mga senador ningpirma og resolusyon nga nangayo og temporaryong pag-undang sa PTMP, naila kanhi nga Public Utility Vehicle Modernization Program (PUVMP).
“We urge you, Mr. President, to reject Senate Resolution 1096 and continue the implementation of the Public Transport Modernization Program,” tipik sa ilang suwat.
Ang transport operators nahadlok nga ang umaabot nga suspension sa PUVMP makapadiskurahe sa mga miyembro ug makabuak sa bag-ong natukod nga mga kooperatiba.
Kini makaapekto sa ilang pagbayad sa mga utang sa Development Bank of the Philippines ug Land Bank of the Philippines nga nagkantidad og P100 milyunes ngadto sa P300 milyunes, sumala ni Ellen Maghanoy, chairperson sa FCTC.
Si Maghanoy niingon nga ang resolusyon naghisgot nga ang programa nagpasabot nga tanan nga mga programa ug polisiya ubos sa modernization program mausab.
“The program was mentioned in the resolution, meaning that all the programs and all policies regarding the modernization program will be suspended and others that must be complied with by the operator, like that of the Local Public Transport Route Plan, will also be stopped,” matod n i Maghanoy.
Mogawas ang mga problema kon kini mapadayon, sumala ni Maghanoy, kay modomino ang epekto sa federation, ug ang mga korporasyon nga natukod magpadayon sa pag-undang sa operasyon tungod sa dako nga mga utang.
Si Aquilino Hoyo-a, chairperson sa Mabolo Transport Cooperative, nipasabot nga ang gobyerno maoy nag-una sa programa, ug sila nagsunod ra ug nituman.
“It is the program of the government nga mao’y naghimo namo nga ingun ani mi karun from dili mi loanable sa bangko, nahimo ming loanable sa bangko,” matod ni Hoyo-a.
DILI TINO
Ang resolusyon wala’y specific nga direktiba bahin sa programa, sumala ni Eduardo Montealto Jr., direktor sa Land Transportation Franchising and Regulatory Board 7.
“Wala pa’y specific, pero sa karon, general program ang akong pagsabot,” miingon si Montealto.
“Kay ang among modernization adunay 10 ka components, dili lang kami nagfocus sa usa ka denomination,” gipatin-aw ni Montealto, ang modernization nagtubag usab sa regulatory reform, route rationalization ug fleet modernization, uban pa.
Si Montealto nangayo sa transport group nga mosalig kang Marcos sa iyang bag-o nga pamahayag nga siya mosuporta sa modernization ug ang Senate resolution ilang susihon alang sa mga grounds niini.
EPEKTO
Si Montealto usab nabalaka nga ang ilang mga paningkamot sa consolidation mawad-an og pulos tungod kay hapit na sila maabot sa 100 porsyento sa pag-consolidate sa public utility jeepneys sa Central Visayas nga adunay mga 1,400, uban ang daghang mga transport groups nga nagbase sa Cebu.
“Ang numero uno nga kabalak-an mao nga kining mga consolidated nga tawo posibleng mobiya gikan sa consolidation. Ang epekto mopadulong diretso sa mga operator tungod kay adunay sila’y mga utang ug, labaw pa, dili nila mabayran tungod kay ang tradisyonal nakigkompetensya kanila,” matod ni Montealto.
“Maong gikabalak-an dinha karon kay basin i-uli nila sa bangko tanan kay unsaon man nila pagbayad,” dugang ni Montealto.
Samtang, si Marilyn Chavez, chairperson sa Mango Jeep Cooperative, nipasabot nga ang mga modern jeepneys dili lang naghatag og kaginhawaan sa mga commuters apan naghatag usab og trabaho sa tulo ka tawo kada unit.
Siya miingon nga sila wala lang nag-invest sa labor apan nag-invest usab sa pinansyal alang sa umaabot sa public commuters.
KAHINGAWA
Si Ellaijah Montalban niingon nga isip usa ka estudyanteng commuter, ang mga modern jeepney “importante kay naghatag sila og enhanced accessibility, efficiency, security ug environmentally friendly, apan sa pikas bahin, adunay usab sila mga drawback, labi na sa mga operators, nga dili makabayad sa gasto sa modernization.”
Laing commuter, si Kate Lenylle Gomatay, niingon nga ang modern transportation naghatag og kaginhawa ug accessibility.
“Importante jud kaayo siya kay maka-feel jud ko nga safe bisag matug pa ko sa byahe kay usually gabie na jud ko mag-ulian ug ang rota man sa modern jeep kay mas accessible siya labi na nga taga Minglanilla ko ug mag-ulian permi kay ang modern jeep kay makadiritso man jud siya sa Minglanilla o sa Naga so mas efficient siya para nako,” siya miingon. / TPM ug report gikan kang Grezel Balbutin, VSU Intern