Usa ka magtiayon dunay lima ka mga anak. Nabantayan sa bana nga ang ikalima, si Dave, maoy lahi og nawong. Gisita niya ang iyang asawa, “Darling, nagbinuang man tingali ka. Si Dave ra may lahi og nawong sa atong lima ka anak.” Igo lang mihilak ug miyango ang asawa. Midugang ang bana, “Kinsa man diay amahan ni Dave?” Tubag sa asawa, “Ikaw.”
Usa ka tawo nga naglakaw nakasugat sa usa ka bata’ng babaye nga naghilak. Busa iyang gipangutana, “Inday, nganong naghilak ka man?” Tubag sa batang babaye, “Nag-away man gud si Papa ug si Mama. Tawo: “Kinsa man diay ang imong amahan?” Tubag sa batang babaye, “Mao bitaw nay ilang giawayan.”
Unsay kadangpan sa naagrabyado nga bana o asawa? Sa pagkakaron moagi sila sa mga probisyon sa Family Code of the Philippines bahin sa declaration of nullity of marriage, annulment of marriage o kaha sa legal separation. Apan mas sayon unta kon duna pay diborsyo sa Pilipinas. Ang Senate committee on women, children, family relation and gender equality miaprobar sa miaging semana sa Senate Bill No. 2443 nga magtugot sa absolute divorce sa Pilipinas. Kon mahimo kining balaod, di na magapos ang magtiayon sa kadena sa usa ka kaminyuon nga nagusbat na.
Ang mga principal author sa Senate Bill No. 2443 mao sila si Senador Risa Hontiveros, Raffy Tulfo, Robin Padilla, Pia Cayetano ug Imee Marcos. Apan mipirma usab sa panel report sila si Senador JV Ejercito, Grace Poe, Aquilino “Koko” Pimentel III ug Senate President Pro Tempore Loren Legarda.
Ubos sa maong balaudnon, kinahanglan nga ang proseso sa absolute divorce “affordable, expeditious and inexpensive” ilabi na alang sa mga kabos. Sa pagkakaron gud, ang sagad mo-file og declaration of nullity of marriage o kaha annulment of marriage mao kadtong makagasto.
Mahimong mopasaka og petisyon o complaint for divorce ang usa o ang duha ka magtiayon. Sumala sa balaudnon ang divorce mao ang “legal termination of a marriage by a court in a legal proceeding.” Ang epekto niini mao nga ang status sa magtiayon mobalik sa pagka single ug mahimong mosu’d sa laing kaminyuon.
Gipalapdan ang mga basihanan sa divorce. Naglakip kini sa “marriage annulment or dissolution.” Mao kini ang mga kasal nga gi-solemnize sa pari, imam, rabbi, presiding elder sa usa ka simbahan o relihiyusong pundok o kaha gi-solemnize sa pangulo sa usa ka indigenous cultural community (ICC) o indigenous people (IP) sa Pilipinas apan naanular o gideklarar nga nulo subay sa mga lagda sa maong simbahan ug mga kostumbre sa mga ICCs IPs.
Laing mga hinungdan ug basihanan sa diborsyo mao ang panagbuwag sa magtiayon sa lima na ka tuig, paglugos sa respondent-spouse sa petitioner-spouse sa wa pa o sa mahuman na ang kasal, ang mga grounds sa legal separation, final decree of absolute divorce nga nakuha sa gawas sa nasod sa usa ka Pilipino bisan kinsa pa ang giminyoan.
Lakip usab ang “irreconcilable marital differences” o “irreparable breakdown of the marriage.” Mao kini ang sitwasyon nga di na gyud magkauli pa ang magtiayon. Dunay giingon sa Balaang Kasulatan nga “What God has joined together, let no man put asunder.” Tingali, ang gibasihan sa balaudnon sa divorce mao nga “What has been put asunder, no one can join together.” (edbarrita@gmail.com)