SA SALIDA nga 'Heneral Luna,' si Heneral Antonio Luna nakiglantugi sa mga negusyante nga sakop sa Gabinete ni Presidente Emilio Aguinaldo nga gustong makigsabotsabot na lang sa mga Amerikano nga himuon ang Pilipinas nga usa ka protectorate sa Amerika paglikay sa gubat aron magpadayon ang ilang mga negusyo.
Si Luna gustong tiwason ang gubat batok sa mga Amerikanhong sundawo nga nilandig sa Pilipinas samtang wa pa moabot ang ilang reinforcement.
Mainiton ang debate hangtod nga nisingka si Luna sa pag-ingon, “Negusyo o kalayaan? Bayan o sarili? Pumili ka.”
Ang pilian sa pagkakaron sa atong mga lider mao ang pagbukas pagbalik sa mga patigayon taliwa sa nagpadayon nga gubat batok sa di makita, ang coronavirus disease 2019 kun Covid-19. Kon si Luna pa, “Negusyo o kinabuhi?”
•••
Pangutana nga lisod tubagon. Kay tinuod nga makamatay ang Covid-19, apan pila ra man ang nangamatay? Kon pabiling sirado ang mga negusyo, libo ka libo ang mga tawo nga way trabaho ug way makaon. Unsay mahitabo sa tawo nga way kaon?
Hinuon, ang mga Bisaya, magpasiaw gihapon bisan pa sa kalisod. Sama ning managkumpare.
Kumpare 1: “Pre, unsay brand sa bugas nga imong nadawat?”
Kumpare 2: “Hinapon man to pre. Sakura.”
Kumpare 1: “Lami kaayo pre?”
Kumpare 2: “Way lami pre. Kay sako ra, way bugas.”
Busa, ang mga magpapatigayon nihangyo na ni Cebu City Mayor Edgardo Labella nga inanay nga buksan pagbalik ang mga negusyo sa siyudad kon kita ubos na sa modified enhanced community quarantine o general community quarantine.
•••
Si Felix Taguiam, presidente sa Cebu Chamber of Commerce and Industry (CCCI), niingon nga duha na ka buwan nga nag-antos ang mga empleyado.
Nangasuko na ang uban kanila kay naglisod na sa pagpangitag ipakaon sa ilang mga pamilya. Ang mga magpapatigayon nag-antos na sab kay sirado ang ilang mga negusyo.
Matod ni Taguiam, sanglit ang Cebu City, maoy sentro sa negusyo, apektado usab ang ubang mga lugar.