LEONEL QUILLO
San Fernando, Cebu
MIBUKA ang akong mga mata sa bugnaw nga kabuntagon sa Oktubre 8, 2023. Domingo karon ug wala koy gilaumang mga bisita o ba kaha mga buluhaton nga humanon ug angayan nga hatagan og saktong oras. Mao nang nagpuyo lang ko sa akong lawak. Buot lang ko mobasa og mga libro kilid sa abli nga bintana sa akong kuwarto.
Sa maong buntag usab akong nabasahan sa mantalaan ang artikulo kabahin sa kagubot nga nahitabo sa Middle East. Dako nga kagubot. Nakahinumdom hinuon ko sa kanunayng isulti sa akong propesor sa una sa literatura nga ang gubat ug kagubot kuno usa ka butang nga nahiluna na sa panid sa kasaysayan sa sibilisasyon sa tawo ug kanunayng manganino sa umaabot (Sa tinuod lang, bisan sa linghod ko nga kabuot, nahadlok ko sa maong makabibihag nga Hamletian Soliloquy sa akong maestro). Albert Camus ang ngalan sa akong maestro. Sumala niya ( kay tempo sa among klase sugdan dayon niya iyang diskusyon kon dili sa iyang paboritong sugilanon sa Greek mythology, kabahin man sa iyang kinabuhi samtang magbarog kilid sa abli nga bintana sa among klasrom), nagsugod ang iyang pagka-politikal sa dihang bata pa siya, diin miyembro na siya sa usa ka hugpong sa mga komunista. Dako ang iyang kapungot kabahin niining konsepto sa kolonisasyon. Ug segun kaniya nahimo usab siyang usa ka anarkista. Matod niya, miyembro usab siya sa usa ka dakong grupo sa mga girilya nga mi-alkontra sa mga Aleman panahon sa ikaduhang gubat sa kalibutan; gani, miingon siya nga usa siya sa nagtukmod kang Roberto Osmeña (usa sa pipila ka mga magsusulat nga kanunay niyang hisgotan sa iyang klase) nga suwaton ang librong Nazi Literature In Cebu, butang nga gihimakak sa tagsulat sa pipila ka panid sa maong libro. Ang akong naganahan niya mao ang iyang gugma sa mga libro. Daghan siyang paboritong mga magsusulat, sumala niya, daghan siyang mga libro sa iyang panimalay. Aduna siyay dakong librohan nga ingon kadak-a sa gihisgutang librohan sa saysay sa iyang paboritong magsusulat nga si Borges. (Apan supak siya sa duha ka kapaingnan sa modernong pagpanugid. Dili siya uyon sa Faulknerian ug Hemingwayian; mas pabor siya sa Borgesian ug Chekovian ).
Usa ka higayon samtang naglakaw siya paingon sa parking lot sa tunghaan nga adunay gibitbit nga libro nga nag-ulohan og The Postman Always Ring Twice, nga sa akong paghinumdom gikan sa usa sa iyang mga topiko sa iyang kulukabildo ug usa sa iyang mga paboritong Hardboiled Noir Detective Novels.
Nakahinumdom usab ako kaniadto nga miingon siya nga usa siya ka maayong magsusulat ug may natagik na siyang pipila ka mga sinulat nga nahipatik sa nagkalainlaing patikanan sa Sugbo; gani, adunay usa ka higayon nga miabot siya sa pagpakigsulti kanamo nga nakadaog daw siya og Nobel Prize tungod sa iyang mga sinulat, naa ganiy usa ka partikular nga higayon nga gibasa gayod niya atubangan sa klase ang iya kuno mismong Nobel Prize Acceptance Speech. Bisan sa kamatuoran nga siya ang paborito nako nga magtutudlo, wala ko mituo kaniya; gani, gikataw-an ko lang ang iyang mga pulong.
Usa ka buntag sa Enero 4, 2010, nakit-an siyang patay didto sa iyang apartment sa edad nga 64. Naabtan siya sa landlord nga nanimaho samtang gabitay ang lawas kilid sa bintana. Sa wala pa mosulod ang tawo sa kuwarto sa akong propesor, nagduda na siyang daan kay usa na man ka buwan nga kini walay gawas-gawas sa kuwarto.
Gihulagway sa landlord ang sulod sa maong kuwarto sa dihang misulod siya aron susihon ang kahimtang sa akong propesor. Iyang nakita ang nagpasad nga mga papel, vinyl records, CD ug DVD Players, nagkadaiyang mga panid sa mantalaan ug gatosan ka mga libro nga gipanglut-od kilid sa gamay nga higdaanan. Sa usa ka pinilo nga papel nga gipatong sa gamayng lamesa adunay papel nga gisuwatan og “One must imagine Sisyphus is happy.” (KATAPUSAN)