FAMILA N. JIMENEZ
Lindogon, Sibonga, Cebu
NAKAMATA ko dayon sa kusog nga pagtingog sa alarma sa akong selpon. Sabado ug wala koy klase, apan tungod kay espisyal karon nga adlaw, abtik gihapon kong mibangon kay sayo kong modalikyat sa sam-ang sa di pa molahos sa tindahan ni Tiya. Diretso kong mipaingon sa kusina aron pagsuta kon nimata na ba si Lola. Siya mao ang unang momata permi aron modigamo sa among pamahaw.
Dako akong pagkakurat kay lahi akong naabtan sa kusina nga nagtalikod samtang nagluto. Nabantayan nako nga lahi pod ang pagkahimutang sa mga gamit dinhi sa among balay. Lahi sa kon unsa akong naandan. Dili gayud kini mao nga pagkahimutang. Nganong naa si Mama Matilde sa akong atubangan karon, dugay na man siyang...
"Nganong wala pa man ka maligo, Rana?" Pulong ni Mama dihang niatubang na siya ug gibutang sa lamesa ang sud-an nga iyang giluto.
Namugnaw ko ug wala ko masayod sa akong gibati. Dali kong miduol niya ug ako siyang gihalog paghugot unya midanguyngoy paghilak. Wala ko dayon si Mama buhii ug iya lang kong gipasagdan sa akong paghalog. Iyang mga kamot gipikpik sa akong bukobuko samtang usa ka maanindot nga awit iyang tingog nga nag-am-am kanako. Dihang nahuwasan ko sa akong gibati iya kong gipalingkod.
"Nganong naghilak ka man?" Puno sa kabalaka ang iyang pangutana. Wala ko motubag dayon. Mitutok lang ko sa iyang dagway. Di ko ganahang ikurat akong mata tungod sa kahadlok nga mawala siya sa akong atubangan.
"Basin ma-leyt ka sa imong klase, maong kaligo na...," dungag pa niya.
"Gimingaw ko nimo, Ma!" matod ko. Mibahakhak siya sa akong tubag. "Unsa may ganahan nimong ipapalit kay basin mapalit nako," ni Mama.
Milingo-lingo ko. "Gimingaw ko nimo, Ma..." matod ko sa ikaduhang higayon. Mikutkot siya sa iyang ulo nga samag wala siya kasabot nako. "Nganong gimingaw ka man nga ania ra man ko dinhi kanunay..." tubag niya. Mibarog siya ug mibalik sa iyang gibiyaang buluhaton.
Tingali nagtuo si Mama nga naa koy gustong ipapalit maong katingad-an ko. Dako ang nahimong kausaban sa akong kaugalingon human sa di malimtan nga hitabo. Pero dili kini ang kagahapon. Dili ba diay? Sa akong atbang nakita nako ang kalendaryong gisab-it sa tayaon nga lansang nga gisayaw-sayawan sa nipis nga kurtina nga may itom nga bulok matag bulhot sa hanging amihan. Dili kini normal. Ug nganong nia man ko karon sa bulan sa Enero sa tuig 2020? Mao kini ang panahon diin gisumpa ko ang kalibutan.
"Hapit na ang oras maong kaligo na didto," sugo ni Mama. Nahimutang na niya ang pagkaon sa lamesa. Nanlimbawot akong balahibo tungod wala ko kasabot kon unsa ning hitaboa. Apan ang kalipay nga akong gibati mibukhad sa naglugitom nakong dughan kay ania karon sa akong atubangan si Mama.
"Nalimot ko pagsulti nga wala mi klase karong adlawa kay naay..." Wala ko kahibalo kon unsay angayng ihatag nga rason. "Naay kalihokan among eskuylahan maong puyde ra dili ko motambong karon," matod ko.
Mituo ra si Mama sa akong gisulti ug wala na siya mangutana pa. Gitutokan ko lang siya sa iyang mga lihok. Usa ka nindot nga butang nga makauban ko siya pagbalik. Tuod man, gitagbaw ko lang akong kaugalingon sa tibuok adlaw nga kauban si Mama.
"Ma, ayaw ko biyai..." mihangyo ko. Mitando ug mingisi si Mama. "Ania ra ko dinhi kanunay. Anaa ra ko sa imong kiliran." Midulog ko niya sa pagkatulog dihang miabot na ang takna sa kagabhion. Gigakos ko siya pag-ayo samtang gitagamtam ang kainit sa kaharuhay sa iyang lawas.
Hinaot nga sa pagbuka sa akong mga mata ania gihapon nako dulog si Mama. Dili ako mapul-an sa pagpuyo sa sabakan sa kagahapon kon siya akong kauban. (KATAPUSAN)