LEONEL QUILLO
San Fernando, Cebu
SA UBANG TAWO, giila siya nga usa ka magbabalak, magsusulat, kritiko ug maestro---apan sa akong kinabuhi, siya ang akong agalon. Pwede ko nimong ingnon nga ako ang iyang Majordome.
Ako ang mokutaw sa iyang imnong gatas sa dili pa siya matulog, ako ang mopilo sa iyang sinina ingon man usab ang molaba ug moutaw, manglipyo sa iyang balay, tiglawog sa iyang mga binuhing iring, ug basahan siyag pipila ka mga libro sa dili pa siya matulog.
Sukad nga namatay ang iyang inahan, mao na kini ang akong trabaho matag adlaw. Ako na ang iyang kauban ug iyang kasawo sa iyang pagkaon. Ako ra pod ang nag-inusarang tawo nga iyang kauban sa iyang balay. Siya ang akong agalon, si Monsieur Jorge Luis Borges.
Usa ka higayon niana samtang diha ako sa iyang kuwarto aron basahan siya og pipila ka mga panid sa librong Stevenson, Kipling, tipik sa mga sinuwat nga namantala sa Brockhaus Encyclopaedia ug ang ‘annotated’ nga edisyon sa Divina Commedia, aduna siyay gipangutana kanako.
“Leonel, sa tanang magsusulat nga imong nabasa alang kanako, si kinsa man kanila ang imong kinaham?” pangutana niya uban ang malumo apan nagkurog niya nga tingog.
“Daghan, Nyor. Si Kipling, Stevenson, Chesterton, Shaw, Anglo-Saxon Literature ug kadtong pipila ka mga panid sa mga balak ug mubong sugilanon sa Sur,” tubag ko.
“Basahi ako og lain nga libro nga wala ko pa mahibasahi kaniadto.”
“Apan. Nyor, malisod ang imong hangyo,” tubag ko. “Liboan na ka libro ang miagi sa hapo mong mga mata nga karon nahiabtan na sa pagkapundir.
Tanan mong mga libro sa imong librariya nahuman mo na usab og basa. Matag hisgot ko kanimo sa usa ka topiko, hayan nga aduna ka nay kaalam niini.
Sama sa usa ka dakong libro sa mga libro ang imong panumdoman; ikaw si Funes sa imong sinuwat, ikaw ang imong mga libro, ikaw ang imong mga magsusulat.”
Mipahiyom siya, daw adunay misantop sa iyang alimpatakan. Hinigugma ba niya kaniadto? Ulohan sa librong wala niya hibasahi pa kaniadto? Igo lang kong nakapangutana sa kinupsan sa baligho sa iyang pahiyom. Apan taympa, sama kanako ug ubang tawo, siya usa man ka limitadong linalang, aduna siyay librong wala pa niya mabasahi, maoy akong konklusyon sa akong paghinuktok ug maoy akong sulti sa akong kaugalingon.
Apan sa akong gamay nga kabangkaagan, daw mismo ako, nga iyang yanong sulogoon ug kauban sa iyang panimalay, nahibasahan na man niya, unsa ang akong ibidensya nga wala niya mabasahi ang tanang mga libro nga mismo ako limitado man ang kabangkaagan sa mga libro?
Kinahanglan ko kining imbestigahan, kinahanglan kong makahibalo sa bugtong libro nga wala pa mahibasahi ni Jorge Luis Borges.
Gikutawan ko siyag gatas sa kusina ug misaka sa iyang kuwarto aron ihatag kini kaniya. Anaa gihapon sa akong kasingkasing ang iyang tin-aw nga hangyo.
Malisod apan walay kumo sa pagsuway ug usa pa, ang akong trabaho mao ang pagtuman sa iyang hangyo, agalon ko siya ug ako usa lamang ka sulogoon.
Mihangyo ko kaniya kon mamahimo bang gamiton ang iyang librohan, mitubag siya kanako, “ Imoha na ang akong librohan Leonel.
Tiguwang ug may kakuwang na sa kalagsik, malisod na kanako ang maong tahas nga mamahimong ubos nga sulogoon sa libraryo. Gituga ko na kanimo ang akong tahas, imoha na ang akong tanang kalibog.”
“Unsa nga mga kalibog nyor?” Pangotana ko kaniya. Wala siya mitubag kanako, mipahiyom lang siya. “Palehog kog kab-ot sa akong gatas ug ihatag kini kanako dong.” Mihawa ko sa iyang kuwarto nga nagbitbit og tanghaga nga buot kong tubagon. Siya si Borges, ang tawong mihatag kanako sa maong tanghaga. (KATAPUSAN)