Mokabat og 90 porsiyento sa programa sa Task Force Gubat sa Baha (TFGB) nakatutok sa pagsulbad sa problema sa baha apan wala’y gigahin nga pundo o mga personahe para niini ang kagamhanan sa Dakbayan sa Sugbo.
Tungod niini, si Melquiades Feliciano, usa ka retired military general ug kasamtangang chief implementer sa TFGB, nangayo og P15 bilyones nga pundo gikan sa dakbayan alang sa task force, kansang katuyoan mao ang pagpangita og medium ngadto sa long term nga solusyon sa pagpugong sa baha.
Sa interbyu sa SunStar Cebu niadtong Biyernes, Agusto 9, 2024, giingon ni Feliciano nga iyang gipresentar ang iyang gisugyot nga mga programa ug proyekto sa konseho aron masuportahan ang mga infrastructure project sa TFGB.
“Sa among banabanaa, mga P15 bilyon, labaw o kuwang, apan kana lang ang among estimate. Gipresentar nako sa konseho niadtong niaging bulan ang detailed engineering ug mga estimate sa among kinahanglan. Kon ang pundo magamit, mahimo kini nga ipatuman sulod sa lima ka tuig. Mahimo kini ipatuman dungan,” matod ni Feliciano.
Gidugang niya nga nag-agad na lang siya sa konseho kon makahatag ba kini og pundo alang sa TFGB.
Ang TFGB, nga gimugna niadtong 2022, nagtinguha nga estriktong ipatuman ang three-meter easement ug pagtukod og medium-rise nga mga edipisyo aron matipigan ang mga residenteng maapektuhan sa proyekto.
Kini adunay listahan sa komprehensibong mga komponent nga mahimong prayoridad, lakip na ang infrastructure approach, public awareness, pagkontrol sa gigikanan sa tubig, ug sakto nga pagdumala sa mga basura.
Apan gitataw ni Feliciano nga tungod kay wala pa’y igo nga pundo, short term ra nga solusyon ang ilang mahimo sa kasamtangan.
“Kanang medium and long term wala pa, short term ra ang naa ug unsay available dinha sa mga department pero as to the medium and long-term, wala pa,” pagtino ni Feliciano.
Hinuon, nagkanayon si Filiciano nga andam mosuporta si Acting Mayor Raymond Garcia ug nanghinaot siya nga makapangita og pamaagi ang mga opisyal sa Dakbayan aron makakuha’g pundo alang sa katuyoan sa TFGB.
Sumala ni Feliciano, nga usa sa labing dakong lakang nga angayang himuon aron masumpo ang pagbaha mao ang pag-usab sa drainage system sa Dakbayan nga gitukod niadto pa’ng 1980.
“Ang napili nga infrastructure mao ang water trunk drainage system nga tukoron sa tunga ug ilawom sa kalsada nga dako sama sa gidak-on sa truck nga mo-cover sa mga lugar sama sa Colon proper ug uban pang lugar nga permi bahaon,” ingon ni Feliciano.
Ang water trunk drain usa ka dagkong drainage channel o stormwater pipe nga magdala sa runoff gikan sa lokal nga street drainage system ngadto sa mga pinuy-anan sa tubig.
Kini nga water trunk drain adunay sukod nga 3×3 metros ang gidak-on ug adunay cylindrical diameter nga 2.6 metros, matod ni Feliciano.
Gidugang usab niya nga ang pagpalambo sa tributary canals ug suba tipik sa medium ngadto sa long-term nga mga programa.
MGA PLANO SA SHORT-TERM
Sumala ni Feliciano, ang siyudad adunay pondo alang sa TFGB apan kini magamit ra pinaagi sa mga departamento.
Niingon siya nga aduna na’y P400 milyon nga pundo gikan sa Cebu City Disaster Risk Reduction and Management Office alang sa dredging ug desilting sa mga suba.
“Oo, unsay naa sa mga departamento, mao na’y magamit. Kanang declogging machine naa na sa DEPW (Department of Engineering and Public Works); aduna na’y P24 milyon nga magamit, apan una, kana ra ang mga short-term nga programa nga mahimong ipatuman, ug kadtong relocation facilities nga giaprubahan nga nagkantidad og P600 million,” ingon ni Feliciano.
Ang dredging, desilting, ang pagpalit sa mga declogging machine, ug ang three-meter easements apil sa mga programa nga gipundohan sa Dakbayan.
“Actually, wa ko kahibalo kon ang Task Force mahimong pundohan, o basin pinaagi sa mga departamento, basta aduna mi programa apan depende kini sa executive ug legislative branches,” dason ni Feliciano. / CDF